Незвычайны спектакль пра жанчын на вайне
Трагедыя жанчыны падчас вайны, трагедыя жанчыны на фронце. Незвычайны спектакль пад назвай «Displaced women » быў паказаны на фестывалі незалежнай беларускай культуры ва Уроцлаве.
Фота: Гэйко Шэфэр
У аснову прадстаўлення леглі тры аповесці, у тым ліку кніга Святланы Алексіевіч «У вайны не жаночае аблічча», а таксама творы, якія апісваюць гісторыі польскай і нямецкай жанчыны ў час вайны. Пра ідэю пастаноўкі гаворыць рэжысёр Моніка Дабраўлянска:
— Ідэя ўзялася пасля прачытання тэкста Святланы Алексіевіч «У вайны не жаночае аблічча», прачытала нямецкі тэкст «Аноніма. Жанчына ў Берліне» і «Берлін. Успаміны палякаў з прымусовых работаў у сталіцы ІІІ Райху ў 1939-1945». Гэта натхніла мяне на пастаноўку спектаклю, хоць я думала, што ўжо ўсё тэму Другой сусветнай вайны было сказана, і хіба што мне не ўдасца спрычыніцца да новага погляду на тыя падзеі. Але ў досведзе тых жанчына з розных бакоў лініі фронту ёсць столькі агульнага, што мне падалося вельмі цікавым распачаць супольныя прыгоды з акторкамі з трох розных краінаў.
У спэктаклі «Displaced women » гралі тры акторкі: з Беларусі, Нямеччыны ды Польшчы. У прадстаўленні гучалі беларуская, нямецкая, польская мовы.
Святлана Анікей (Беларусь): Асноўная тэма – гэта жанчына на вайне. Гэта глабальная трагедыя. Калі людзі пачынаюць вайну, яны не думаюць пра тое, што потым з людзьмі. У маёй ролі паказана, што пасля вайны не хацелі прызнаваць, што жанчыны таксама ваявалі. Алексіевіч пра гэта пісала. Пасля вайны мелі быць толькі гераічныя подзвігі, і таму сапраўднага жыцця, сапраўдных праблем ніхто не хацеў бачыць.
Анна Пэтэр (Нямеччына): Тут ёсць тры жанчыны, гэта гісторыі з рэальнага жыцця, гэта ўзята з біяграфій, усё гэта адбывалася насамрэч. Гэта гісторыі асобаў, што моцна пацярпелі з-за вайны. Другая сусветная была велізарнай еўрапейскай катастрофай, якая змяніла жыццё кожнага чалавека. У кожнай краіне, дзе мы граем наш спектакль, існуе розны погляд на тое, што сталася. Напрыклад, немцы, вядома, больш ведаюць пра тое, што здарылася з немцамі. Яны адразу ўзгадваюць пра сваю адказнасць за Халакост, узгадваюць, што было ў Нямеччыне, калі Саветы і хаўруснікі ўвайшлі на нямецкую тэрыторыю. Але яны, напрыклад, не ведаюць, што ў савецкім войску было шмат жаўнераў-жанчын. Многія гэтага не ведаюць.
Моніка Давідзюк (Польшча): Калі мы гаворым пра гэты спектакль, то найважнейшым момантам была сустрэча. Сустрэча трох розных гісторыяў, якія так напраўду аказаліся адной гісторыяй. Кожная вайна звязана з пакутамі. Маім найвялікшым адкрыццём стала тое, што тут не паўставала пытання, хто больш вінаваты, была ўзнята праблема, што трэба выслухаць, пачуць, што ў гэтых гісторыях заўсёды ёсць індывідуальная адказнасць, індывідуальны досвед, і гэтага не трэба ацэньваць. Наадварот, можна гэтым падзяліцца: бачу цябе, разумею цябе, чую цябе і… жывем далей.
Прадстаўленне спектаклю «Displaced women» ва Уроцлаве суправаджала жывая музыка ў выкананні Бартламея Олеся і Ягора Забелава. Спектаrль быў пастаўлены дзякуючы падтрымцы Канцылярыі Сtната Берліна па справах культуры.
Адам Завальня, Беларускае Радыё Рацыя, Варшава
