Агляд прэсы: Крамлю нявыгаднае і дзеянне, і бяздзеянне
Французская газеты Le Monde прыходзіць да высновы, што Пуцін зайшоў у тупік, і цяпер Крамлю нявыгадня ўсё — як рашучыя дзеянні ў Беларусі і іншых краінах, так і цяперашняе маўчанне.
Нямецкае выданне Deutsche Welle аналізуе апошнія пратэсты ў Польшчы вакол забароны абортаў. Падрабязнасці свежых матэрыялаў замежнай прэсы даведаемся ў аглядзе Кастуся Багушэвіча:
– Упершыню ў каталіцкай Польшчы людзі пратэстуюць каля касцёлаў. У парламенце таксама неспакойна. Хваляванні адбываюцца пасля таго, як Канстытуцыйны суд прыняў рашэнне ўзмацніць жорсткасць законаў аб абортах, перадае нямецкая служба Deutsche Welle. Пратэстоўцы, якія трымалі транспаранты з надпісамі „У вас кроў на руках”, „Жаночае пекла” і „Памолімся за права на аборт”, таксама спрабавалі пранікнуць у касцёлы ў розных гарадах. Некалькі царкоўных будынкаў, у тым ліку сабор у Варшаве, былі афарбаваны аэразолямі з такімі лозунгамі, як „Аборт — гэта нармальна” і „Аборт без межаў”. У Познані і прыгарадзе Варшавы былі апаганены памятныя знакі Папу Рымскаму Яну Паўлу ІІ — надзвычайны ўчынак з улікам таго, што ён і сёння з’яўляецца свайго роду нацыянальным сімвалам для многіх жыхароў Польшчы. Кожны дзень тысячы людзей выходзяць на вуліцы ў выніку хвалі пратэстаў, выкліканай рашэннем Канстытуцыйнага суда на мінулым тыдні аб узмацненні жорсткасці законаў аб абортах у Польшчы. Гэты крок адбыўся па просьбе групы правых кансерватыўных членаў парламента, якія хацелі пазбегнуць праходжання парламенцкіх слуханняў і замест гэтага звярнуліся непасрэдна ў Канстытуцыйны суд. Можна было чакаць, што суддзі будуць прымаць рашэнне ў інтарэсах урада і, такім чынам, інтарэсаў Каталіцкай Царквы. Суд на працягу многіх гадоў знаходзіцца ў руках суддзяў, лаяльных да нацыянальна-кансерватыўнага ўрада PiS, якія былі прызначаныя ў рамках судовай рэформы, якую Еўразвяз даўно крытыкуе як падрыў дэмакратыі ў Польшчы. Да гэтага часу аборты былі законнымі, калі здароўе маці было пад пагрозай, у выпадку цяжкіх дэфектаў плоду і калі цяжарнасць была выклікана згвалтаваннем. Згодна з новым законам, перарыванне цяжарнасці забаронена, нават калі плод мае сур’ёзныя прыроджаныя дэфекты. Суддзі сцвярджаюць, што аборты будуць парушаць абарону жыцця, замацаваную ў канстытуцыі. Дэфекты плоду былі прычынай большасці з каля 1000 законных абортаў, якія робяцца ў Польшчы штогод. Такім чынам, рашэнне суда практычна забараняе аборт. Ультраправыя групы заявілі, што створаць „нацыянальную гвардыю” для абароны каталіцкай царквы і будынкаў касцёлаў ад беспарадкаў. „Левыя групы заяўляюць, што гэта вайна. Мы прымаем удзел у гэтай вайне”, — сказаў Роберт Бакевіч, кіраўнік радыкальнага нацыяналістычнага аб’яднання „Марш незалежнасці”. Мы знаходзімся „ў разгары неабальшавіцкай рэвалюцыі”, — сказаў ён падчас выступу перад касцёлам у Варшаве. „Час міру і талерантнасці да варвараў скончыўся”. У той жа царкве адбыліся сутыкненні паміж дэманстрантамі і правымі радыкаламі ў нядзелю, калі апошнія перакрылі ўваход у царкву і паспрабавалі выгнаць пратэстоўцаў з прыступак. Людзі кажуць, што Польшча загразла ў культурным сутыкненні паміж лібералізмам і кансерватызмам. Агата Білік-Робсан, польскі філосаф і публіцыст, у інтэрв’ю Newsweek Polska сцвярджала, што кіроўная PiS імкнецца знайсці новыя варожыя стэрэатыпы, бо апошні ўрадавы крызіс аслабіў яе. „Ёсць новыя элементы культурніцкай вайны, якія цяпер прыцягваюць усе радыкальныя сілы”, — сказала Білік-Робсан, назваўшы іх барацьбой супраць гендэрнай тэорыі, супраць ЛГБТ, абортаў і меркаваных „элементаў цывілізацыі смерці” з ліберальнага Захаду, — перадае нямецкая служба Deutsche Welle.
Бяссілле або, ва ўсякім разе, пазіцыя чакання Расеі кажуць таксама аб адносным спадзе яе ўплыву, піша французская газета Le Monde. Азербайджанскі наступ у Нагорным Карабаху пры падтрымцы Анкары сведчыць аб вяртанні Турэччыны на Паўднёвы Каўказ. У Беларусі рух не накіраваны супраць Расеі, але дэманстранты больш глядзяць на Захад, калі патрабуюць дэмакратыі і прававой дзяржавы. У Кыргызстане Кітай трымаецца ўбаку, але эканамічны ўплыў робіць яго ключавым гульцом. Пекіну належыць палова нацыянальнага доўгу краіны. Адстаўны дыпламат Уладзімір Фралоў таксама разглядае стрыманасць Расеі як вынік змены яе стратэгіі ў блізкім замежжы. «Нам цяпер вельмі не хочацца ісці на рызыку, што ў сваю чаргу сфармавала памяркоўнасць да нестабільнасці, — адзначае ён. — Расея занепакоеная ў першую чаргу тым, што можа выклікаць нестабільнасць на яе тэрыторыі, і не жадае апынуцца ўцягнутай у канфлікты, дзе яе інтарэсы невялікія і існуе значная рызыка трапіць у пастку або страціць аблічча. Мы засвоілі ўкраінскія і сірыйскія ўрокі».
У кожным выпадку, такая асцярожная і нават «самаізаляцыянісцкая» палітыка таксама звязана з рызыкамі. Бяздзейнасць можа апынуцца гэтак жа небяспечнай, як і дзеянне. У карабахскім пытанні праз слова Расеі адкрыта пераступаюць. 9 кастрычніка Масква выклікала міністраў замежных спраў Арменіі і Азербайджана і прымусіла іх падпісаць перамір’е (адно з многіх), якое адразу ж было парушана. Акрамя таго, прадстаўлены Турэччыне карт-бланш выліўся ў з’яўленне ля межаў Расеі прывезеных з Сірыі ісламісцкіх баевікоў, гэта значыць, з расейскага пункту гледжання, узброеных тэрарыстаў. Рост колькасці пратэстаў з патрабаваннем дэмакратыі таксама становіцца пагрозай. Дэманстранты з Менску ўжо выказалі падтрымку атручанаму расейскаму апазіцыянеру Аляксею Навальнаму, а пратэстоўцы з Хабараўска салідарызаваліся з беларусамі. «Новае пакаленне заяўляе пра сябе, — робіць выснову спецыяліст па постсавецкай прасторы Аркадзь Дубноў. — Дэманстранты з суседніх сталіц і тыя, хто гіне па абодвы бакі фронту ў Карабаху, прадстаўляюць пакаленне, якое інакш глядзіць на Маскву», — перадае ягоныя словы Le Monde.
Беларускае Радыё Рацыя
Фота:rossaprimavera.ru
