ПАСЕ заклікае ўлады Беларусі правесці сёлета новыя дэмакратычныя выбары

таму

Выдрукаваць Пракаментаваць (0) Падзяліцца

Парламенцкая асамблея Савета Еўропы (ПАСЕ) заклікае ўлады Беларусі правесці сёлета новыя дэмакратычныя выбары для вырашэння палітычнага крызісу. Пра гэта гаворыцца ў рэзалюцыі, прынятай 21 красавіка на сесіі ПАСЕ ў Страсбургу на аснове даклада „Парушэнні правоў чалавека ў Беларусі патрабуюць міжнароднага расследавання”. Даклад падрыхтавала дэпутат Аляксандра Луі (Францыя). За прыняцце рэзалюцыі прагаласавалі 102 дэпутаты, супраць — 23, устрымаліся — 13. Супраць галасавалі прадстаўнікі дэлегацый Расеі і Азербайджана.

У рэзалюцыі адзначаецца, што „мірныя пратэсты супраць фальсіфікацыі вынікаў прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі 9 жніўня 2020 года былі жорстка задушаныя рэжымам Аляксандра Лукашэнкі”, а многія пратэстоўцы „былі арыштаваныя і зазналі катаванні ў зняволенні”. Некаторыя лідары дэмакратычнага руху затрыманыя, іншыя былі вымушаныя пакінуць краіну.

„У лютым 2021 года пачалася новая хваля арыштаў і пераследаў актывістаў апазіцыі, — гаворыцца ў дакуменце. — Сярод прыцягнутых да адказнасці былі праваабаронцы, журналісты, юрысты, прафсаюзныя дзеячы і прадстаўнікі Каардынацыйнай рады”.

ПАСЕ адзначае, што ў Беларусі налічваецца больш за 300 палітзняволеных, некаторыя з іх аб’яўлялі галадоўкі пратэсту.

„Вінаватыя ў сур’ёзных і неаднаразовых парушэннях правоў чалавека, учыненых у масавых маштабах пры задушэнні пратэстаў супраць фальсіфікацыі вынікаў прэзідэнцкіх выбараў, не зазналі крымінальнага пераследу на нацыянальным узроўні, нягледзячы на тое, што катаванні і абыходжанне, якое з’яўляецца бесчалавечным ці прыніжае годнасць, — злачынствы ў беларускім заканадаўстве”, — сказана ў рэзалюцыі.

ПАСЕ звяртае ўвагу на важнасць прыцягнення да адказнасці вінаватых у сур’ёзных парушэннях правоў чалавека, у тым ліку для таго, каб прадухіліць такія парушэнні ў будучыні. У рэзалюцыі таксама адзначаецца, што заканадаўства шэрагу краін — членаў Савета Еўропы прадугледжвае прынцып „універсальнай юрысдыкцыі” ў дачыненні да пэўных злачынстваў асабліва сур’ёзнага характару, уключаючы акты катаванняў, нават калі яны былі здзейсненыя за мяжой, замежнымі грамадзянамі і супраць замежных грамадзян.

ПАСЕ вітае дзейнасць беларускіх праваабаронцаў, якія „паспяхова сабралі значны аб’ём доказаў катаванняў і бесчалавечнага або зняважлівага абыходжання і выявілі меркаваных злачынцаў”. У рэзалюцыі згадваецца нядаўна створаная Міжнародная платформа для Беларусі па прыцягненні вінаватых да адказнасці (International Accountability Platform for Belarus), а таксама вітаецца супрацоўніцтва ў яе рамках розных арганізацый і краін.

ПАСЕ падтрымлівае стварэнне спецыяльнай групы Савета Еўропы па сітуацыі ў Беларусі, у першую чаргу — па абароне правоў чалавека.

Дэпутаты ПАСЕ заклікаюць улады Беларусі пачаць дыялог з апазіцыяй як „адзіны спосаб спыніць гвалт, парушэнні правоў чалавека і правесці сёлета новыя дэмакратычныя выбары для вырашэння палітычнага крызісу”.

„ПАСЕ заклікае неадкладна вызваліць палітычных зняволеных, а таксама спыніць усе акты катаванняў і бесчалавечнага або зняважлівага абыходжання, якія ўчыняюцца супраць праціўнікаў рэжыму — у грамадскіх месцах, у дамах грамадзян або ў любых месцах утрымання пад вартай, — гаворыцца ў рэзалюцыі. — ПАСЕ заклікае прыцягнуць да адказнасці ўсіх вінаватых ва ўчыненні такіх дзеянняў у адпаведнасці з Крымінальным кодэксам Рэспублікі Беларусь”.

У рэзалюцыі ўтрымліваецца заклік да уладаў Беларусі супрацоўнічаць з Венецыянскай камісіяй для рэфармавання Крымінальнага кодэкса, у тым ліку з мэтай дэкрыміналізацыі свабоды выказвання меркаванняў, сходаў і асацыяцый.

Дэпутаты ПАСЕ заклікалі Беларусь падпісаць і ратыфікаваць Факультатыўны пратакол да канвенцыі ААН супраць катаванняў і іншых жорсткіх, бесчалавечных ці зняважальных відаў абыходжання і пакарання, а таксама Рымскі статут Міжнароднага крымінальнага суда. Рэзалюцыя рэкамендуе Камітэту міністраў Савета Еўропы прапанаваць Беларусі далучыцца да Еўрапейскай канвенцыі супраць катаванняў.

ПАСЕ заклікае ўлады Беларусі:

— прыняць усе неабходныя меры для забеспячэння права грамадзян на справядлівы судовы разбор, уключаючы доступ да адваката;

— адмяніць усе абмежаванні на свабоду СМІ і свабоду сходаў;

— выконваць усе рэкамендацыі Венецыянскай камісіі, зробленыя ў яе заключэнні ад 20 сакавіка 2021 года аб сумяшчальнасці з еўрапейскімі стандартамі пэўных палажэнняў крымінальнага заканадаўства Беларусі, якія выкарыстоўваюцца для пераследу мірных дэманстрантаў і членаў Каардынацыйнай рады;

— як мага хутчэй адмяніць смяротнае пакаранне.

Дзяржавам — членам Савета Еўропы рэзалюцыя рэкамендуе патрабаваць ад улад Беларусі неадкладнага вызвалення ўсіх палітвязняў і спынення рэпрэсій супраць пратэстоўцаў, а таксама паставіць у залежнасць ад гэтага любое эканамічнае, фінансавае і палітычнае супрацоўніцтва.

Акрамя таго, ім рэкамендавана падтрымліваць міжнародныя намаганні па прыцягненні да адказнасці асоб, вінаватых у сур’ёзных парушэннях правоў чалавека ў Беларусі, аказваць дапамогу ахвярам рэпрэсій, вымушаным пакінуць Беларусь, і ўвесці адрасныя санкцыі ў дачыненні да вінаватых у парушэннях правоў чалавека.

БелаПАН