Больш за палову беларусаў заўважылі зніжэнне сваіх даходаў
Такія вынікі атрыманыя пасля даследавання цэнтру BEROC.
Больш за палову беларусаў — 52% — заўважылі заніжэнне сваіх даходаў, сведчаць вынікі даследавання індэксу спажывецкай упэўненасці, якое правёў у красавіку цэнтр BEROC.
У снежні 2021 году гэты паказнік складаў 40%.
Вынікі даследавання пракаментавала для BPN акадэмічная дырэктарка BEROC Кацярына Барнукова.
Індэкс спажывецкай упэўненасці, тлумачыць эканамістка, складаецца з двух кампанентаў: «мікракарціны — гэта значыць як чалавек адчувае ўласны дабрабыт і ацэньвае яго перспектывы», а таксама «макракарціны — як ён бачыць будучыню эканомікі ў цэлым».
«Калі мы лічым, што заўтра наступіць крызіс, то ўжо сёння пачнём эканоміць, адмаўляючыся ад пакупкі лядоўні, абнаўлення гардэробу і вячэры ў рэстаране. Гэта значыць, што вытворца або сфера паслугаў заробяць менш цяпер», — прывяла прыклад Барнукова.
Індэкс спажывецкай упэўненасці сярод насельніцтва і бізнесу эксперты BEROC пачалі вызначаць у снежні 2021 году. У красавіку 2022 года адбылося другое даследаванне. Згодна з яго вынікамі, індэкс знізіўся з 31% да 28%.
«Мы фіксуем, што, нягледзячы на павелічэнне санкцыйнага ціску і падзенне эканомікі (паводле звестак Белстату, за студзень — красавік 2022 году ВУП знізіўся на 2, 1%), беларусы не ўспрымаюць сітуацыю як трагічную. Яны ацэньваюць яе не нашмат горш, чым жыхары краінаў ЕЗ і Расеі».
Экспертка патлумачыла гэта тым, што, па-першае, «чаканні ў снежні 2021 году былі на нізкім узроўні», а па-другое, «пасля пачатку вайны ва Украіне беларусы перажылі пік панічных настрояў, але пасля ўбачылі, што катастрофы не здарылася, а рубель умацаваўся».
У некаторых пытаннях, як вынікае з дадзеных BEROC, грамадства палярызаванае. «Палова апытаных лічыць, што Беларусь застаецца спакойнай і стабільнай краінай для жыцця. Другая палова прытрымліваецца супрацьлеглага пункту гледжання», — адзначыла эканаміст.
Яна заклікала «акуратна ставіцца да падобных адказаў»: «Чалавек можа па сваіх палітычных і іншых перакананнях называць краіну стабільнай. Аднак яго эканамічныя чаканні лепш ілюструюць іншыя паказнікі, напрыклад, намер інвеставаць асабістыя сродкі ў бытавую тэхніку або аўтамабіль».
Таму больш аб’ектыўным, лічыць Барнукова, будзе адказ на пытанне аб гатоўнасці рабіць буйныя пакупкі. Мяркуючы па даследаванні BEROC, на гэта гатовыя 8% беларусаў.
BEROC у залежнасці ад ацэнкі сітуацыі падзяліў рэспандэнтаў на аптымістаў і песімістаў. «Ёсць характэрныя тэндэнцыі. Напрыклад, моладзь заўсёды настроена больш пазытыўна, — канстатавала Барнукова. — Але ёсць таксама нетыповыя моманты. У прыватнасці, айцішнікі і фінансісты ацэньваюць будучыню краіны песімістычна. Хоць у іншых сацыяльных групах асцерагаюцца хутчэй за свой асабісты даход, але наконт перспектыў Беларусі настроеныя аптымістычна».
Падчас даследавання асобна разглядалася пытанне, колькі беларусаў за апошні час знізілі свае выдаткі. «Аказалася, што эканомія, у тым ліку на ежы, распаўсюджаная сярод розных сацыяльных груп (41% насельніцтва), нават сярод айцішнікаў», — паведаміла прадстаўніца цэнтра. «Але для праграмістаў, — удакладніла яна, — гэта значыць выбар для бізнес-ланчу больш таннага кафэ, а для пансіянераў — адмову ад пакупкі мяса».
Сымптаматычнымі Барнукова назвала ацэнкі рэспандэнтамі рынку працы: «Аб страце працы заявілі ўсяго 4,2% рэспандэнтаў, што з’яўляецца сярэднім паказнікам. Пры гэтым многія (22%) адзначылі, што іх знаёмыя або сябры былі звольненыя. Гэта спараджае песімізм наконт будучыні. «Калі чалавек бачыць і фіксуе рызыкі, ён горш ацэньвае ўласныя перспектывы і, такім чынам, пачынае эканоміць».
Як лічаць 63% апытаных, эканоміка краіны знаходзіцца ў крызісе. Прыкладна столькі ж рэспандэнтаў (62%) мяркуюць, што санкцыі акажуць уплыў на якасць жыцця. 41% імкнуцца не будаваць планы на будучыню. У той жа час 46% лічаць, што жыццё ў краіне застаецца спакойным і стабільным.
