„Арт-агляд”: Уладзіміру Арлову 70!
Сённяшні выпуск «Арт-агляду» прысвечаны Уладзіміру Арлову. Наўрад ці хто мог здагадацца 25 жніўня 1953 году, што нованароджаны ў Полацку, сталіцы першай дзяржавы на землях сучаснай Беларусі, народжаны чалавек дарослым станецца папулярызатарам незалежнай Беларусі і яе гісторыі.
І што юрыдычная незалежнасць Беларусі таксама здарыцца 25 жніўня – толькі ў 1991 першым годзе.
А годам раней у лютым 1990 Уладзімір Арлоў піша свае эсэ «Незалежнасць – гэта…».
Эсэ пачынаецца тэмай родаў, што перагукаецца з тэмай нараджэння ці адраджэння нацыі: «Незалежнасьць – гэта калі ты зьявісься на сьвет у радзільні, дзе няма сама стэрыльных на зямлі прусакоў, затое ёсьць аднаразовыя шпрыцы й пялюшкі».
А сканчаецца словамі:
«Незалежнасьць – гэта…
Незалежнасьць – гэта калі ад нараджэньня да скону пачуваесься сваім чалавекам на сваёй зямлі.
Я веру, што калі-небудзь так будзе.
Бо іначай проста ня варта жыць».
Уладзімір Арлоў не толькі аўтар-пісьменнік. Ён папулярызатар беларушчыны як Ідэі.
Уладзімір Арлоў аб’ездзіў з выступамі ўсю Беларусь, дзе-нідзе бываў па некалькі разоў.
Таму ў тысяч беларусаў ёсць свая гісторыя, звязаная з Уладзімірам Арловым.
Першая датычыць вясны 1990. Да нас у менскую школу нумар 74 з нагоды 500-годдзя Францішка Скарыны запрасілі «двух прадстаўнікоў Саюзу Пісьменнікаў».
Якія ж былі твары ў настаўніц, калі яны пабачылі ўсмешлівага доўгавалосага, гэта важна для разумення позняга СССР, бо доўгагаловасць мужчыны была ўдарам пад дых усёй савецкай эстэтыцы, доўгавалосага бландына з бел-чырвона-белай стужкай на галаве, у скуранцы і з гітарай у руках. А таксама брунэцістага барадача з пранізлівым позіркам з кніжкамі з бел-чырвона-белай стужкай на вокладцы – «Дзень калі ўпала страла».
Гэта былі Сяржук Сокалаў-Воюш і Уладзімір Арлоў.
Я папрасіў купіць кнігу і паставіць аўтограф літаратурнай беларускай мовай. Гэта быў 1990-ы год. Спадар Арлоў вельмі здзівіўся, і сказаў, што я першы школьнік, які размаўляў з ім па-беларуску.
Усё толькі пачыналася. Беларусы толькі ставалі на свой шлях да незалежнасці.
Мінула трыццаць тры гады з моманту выхаду эсэ «Незалежнасць – гэта…». Спадар Арлоў напісаў і выдаў мноства кніг рознага фармату: проза, паэзія, пазнавальнае па гісторыі Беларусі.
Колькасць школьнікаў, здатных папрасіць аўтограф літаратурнай беларускай мовай вырасла ў геаметрычнай прагрэсіі. Беларусы масава выйшлі пад нацыянальнай сімволікай і нацыянальнымі слоганамі ў 2020 годзе.
Але поўнай незалежнасці мы яшчэ не маем.
«Незалежнасьць – гэта калі ад нараджэньня да скону пачуваесься сваім чалавекам на сваёй зямлі».
Так будзе, спадар Уладзімір!
Севярын Квяткоўскі, Беларускае Радыё Рацыя
