Навагодняе
Пры Саветах святаў было мала. Ну, які ж нармальны чалавек лічыў „святамі” „Вялікі Акцябр”, ці Першамай, з іх мярзотна-прымусовымі „дэманстрацыямі”? Памятаю, як, вярнуўшыся з гэтых мерапрыемстваў, мы, студэнты, змывалі агіду вялізнымі колькасцямі „чарніла”… Былі яшчэ два „палавыя” святы, якіх асабіста я не цярпеў яшчэ больш, чым першую пару, 23 лютага, ( як нервавала, калі цябе, які не меў ні найменшых адносін да войска, віншавалі, бо гэта, бач, „мужчынскі дзень”!) Ну, і 8 сакавіка з абавязковымі цюльпанамі і казённа-банальнымі кампліментамі.
Былі яшчэ і Каляды з Вялікаднем, але іх святкавалі ў вузкім сямейным коле, паўпадпольна. Праўдамі і няпраўдамі сарваўшыся з заняткаў у інстытуце, нарываючыся на вымовы і страту стыпендыі. Вядома, узнёсласць гэтых святаў кампенсавала многае, – і ўсё ж гэта былі больш святы людзей старэйшых, дзядоў і бацькоў, якія пільна і строга сачылі за выкананнем усіх традыцый і рытуалаў.
І заставалася адно-адзінае свята, калі можна было поўнасцю расслабіцца і аддацца весялосці і бесклапотнасці, – Новы Год. Ні табе насіць на палках партрэты партыйных бонзаў, ні спавядацца і кленчыць. Ты ў кампаніі найлепшых сяброў, і ўсе дзяўчаты прыгожыя, як ніколі, бо апранулі на сябе ўсё самае лепшае, што маюць, і страляе шампанскае, зіхаціць ёлка… І ніхто не напіваўся – уся энергія і маладая вясёлая дурасць не мела ў гэтым асаблівай патрэбы, хоць ад чаркі ніхто надта не адмаўляўся! І здавалася – Новы, наступны год абавязкова будзе лепшым, прынясе толькі радасць і шчасце…
Традыцыя працягвалася і пасля заканчэння інстытута – мы не ленаваліся ездзіць сустракаць Новы Год з Вільні у далёкі Віцебск, не аддзелены тады межамі і візамі. Кола сяброў стала больш вузкім, але радасці не паменьшала.
І вось прыехалі мы ў чарговы раз у Віцебск, прыходзім, шырока ўсміхаючыся, да сябра Жэні ў ягоную майстэрню, дзе заўсёды і сустракалі навагоддзе. Бачым: сядзіць наш Жэня з іншым нашым сябрам, Колем, хмурыя такія абодва, насупленыя. „Нешта здарылася! Мо памёр хто?”- спалохаліся мы. „А мы не будзем святкаваць Новы Год! Мы посцімся!” А тады якраз з’явілася новая страва – соевыя кубікі, я іх тады ўпадабаў, і дагэтуль люблю. І мы гэту экзотыку прывезлі пачаставаць сяброў. „Дык во, – кажам, – маем посную страву”. Згатавалі, прапаноўваем. Нашы новазвернутыя ў праваслаўе сябры паспрабавалі, – „Не, гэта ўсё ж мяса. Грэх!” І не сталі есці. Пасядзелі мы трохі для прыліку ды пайшлі грашыць у іншае месца.
А наш Жэня пранікаўся праваслаўем далей. Кудысь знікла багатая бібліятэка, якую ён збіраў гадамі. Засталася толькі Біблія ды з паўтузіна твораў „айцоў Царквы”. Вялікае белае палатно, падрыхтаванае для новай карціны, было знята з мальберта і засунута за шафу, – Жэня цяпер перамалёўваў з рэпрадукцый толькі іконы. А Коля ўсур’ёз рыхтаваўся стаць бацюшка.
Гэта была апошняя спроба сумеснай сустрэчы Новага Года. Бо неўзабаве Жэня праз шпіталь у Бараўлянах адправіўся на сустрэчу з Тым, у Каго так самааддана і беззапаветна паверыў…
І цяпер Новы Год мы сустракаем толькі з надзеямі на лепшае, але без былой весялосці.
І зноў, у каторы ўжо раз, верым, што наступны год прынясе доўгачаканыя перамены, і Беларусь дачакаецца „залацістага, яснага дня!” І за гэта ўздымем чаркі з традыцыйным, хай сабе і грахоўным шампанскім!
З Новым Годам, сябры!