Свята, ці Дзень салідарнасці?



Сёння праўладная Федэрацыя Прафсаюзаў Беларусі ( ФПБ) праводзіць па ўсёй краіне святкаванні “Дня працы”. Затое дазволу на мітынг у Менску не атрымаў Беларускі Кангрэс Дэмакратычных Прафсаюзаў, які ўказвае на збядненне працоўных і рост бяспрацоўя ў Беларусі.

У афіцыйным святкаванні на Плошчы Дзяржаўнага сцягу апроч праўладнага прафсаюзу прынялі ўдзел прадстаўнікі Адміністрацыі прэзідэнта і Савету міністраў. Адбылося ўганараванне лаўрэатаў прэміі ў галіне працы і ўскладанне кветак да стэлы “Менск – горад-герой”. Бліжэй да вечара ў менскім парку Перамогі дабудзецца прафсаюзная маёўка і канцэрт з удзелам фіналістаў вакальнага конкурсу “Новыя галасы для любімай краіны”. Як і штогод са Святам Працы павіншаваў беларусаў кіраўнік дзяржавы. Ён адзначыў вялікія дасягненні краіны ў самых розных галінах гаспадаркі і навукі.

Якраз з гэтым нязгодзен альтэрнатыўны Кангрэс дэмакратычных прафсаюзаў ( БКДП). Ён аб’ядноўвае чатыры арганізацыі і налічвае 10 тысяч працоўных. Аднак яму ўжо у 10-ы раз сталічныя ўлады не дазволілі правесці мітынг у цэнтры Менску. Падчас мітынгу планавалася ўзняць „праблемы беларускіх працоўных і незалежных прафсаюзаў”. Да “Свята Працы” БКДП прыняў адмысловую заяву. У ёй выказаў занепакоенасць пагаршэннем сацыяльна-эканамічнай сітуацыі ў Беларусі. У заяве прафсаюз звяртае ўвагу на факт, што сотні прадпрыемстваў спыняюць працу, або пераходзяць на абмежаваны рэжым, скарачаючы тысячы рабочых месцаў. У выніку, асабліва ў рэгіёнах, беспрацоўе набывае масавы характар. Звальненні і скарочаны час працы цягне за сабою скарачэння і несвоечасовыя выплаты заробкаў. Кангрэс дэмакратычных прафсаюзаў параўновае цяперашні сацыяльна-эканамічны крызіс з тым, у пачатку 90-х гадоў. Яго прычыны ў камандна-адміністрацыйнай форме кіравання эканомікай, – лічыць ДКДП. Прафсаюз заклікаў урад неадкладна прыняць нарматыўна-прававыя акты, якія прывядуць да „лібералізацыі і пераходу ад камандна-адміністрацыйнай да рыначнай эканомікі”. У сакавіку прапановы наконт гэтага былі перададзены ва ўрад, аднак той праігнараваў іх.”Толькі прынцыповая змена эканамічнага курсу здольная гарантаваць краіне росквіт, рост дабрабыту народа, годную працу, годныя яе ўмовы і годную аплату”, — упэўненыя ў дэмакратычным прафаб’яднанні. У заяве перасцераецца ўрад, што цяперашняя сітуацыя прывядзе да сацыяльнай напружанасці ў грамадстве. Заклікаецца таксама адмяніць прэзідэнцкія дэкрэты № 5, 3 і 29. Яны прадугледжваюць больш жорсткія патрабаванні да кіраўнікоў і работнікаў, устанаўлення збору з „дармаедаў” і кароткатэрміновых кантрактаў.

Лідар БКДП Аляксандр Ярашук мае рацыю, калі кажа, што тыя масавыя гулянні, канцэртна-забаўляльныя праграмы і спартыўныя спаборніцтвы ствараюць атмасферу свята, але гэты дзень аніяк не свята. Гэта – «Міжнародны Дзень Салідарнасці Працоўных». У беларускай сітуацыі гэты другі назоў больш да месца. Аднак заклік дэмакратычных прафсаюзаў да стварэння працоўных месцаў і адначасова да лібералізацыі эканомікі ды свабоднага рынку – гэта дзве супярэчлівыя рэчы. У Беларусі расце бяспрацоўе з прычыны непрададзенай прадукцыі. Гэта звязана з крызісам расейскай эканомікі і неканкурэнтаздольнасцю беларускіх тавараў. Аднак пераход да жорсткіх правілаў свабоднага рынку – гэта не панацэя. Ён не адразу, а ў далейшай перспектыве дае рост эканомікі. Спярша пагоршыцца становішча працоўных і павялічыцца бяспрацоўе. Стратныя прадпремствы цалкам спыняць дзейнасць. Працу страцяць сотні тысяч чалавек. Улады не праводзяць рэформаў, баючыся гэтага. Дабротаў свабоднага рынку пераканаўся прафсаюз «Салідарнасць» у Польшчы. Прафсаюзы павінны быць апошнімі, хто заклікае да свабоднага рынку. Гэткім чынам яны наклікаюць на працоўных бяду. Аднак гэта не значыць, што яны не павінны падказваць ураду канструктыўныя спосабы змякчэння крызісу.

Беларускае Радыё РАЦЫЯ