Таямніча-прарочы верш “Расстрэл”
У беларускай літаратуры ёсць невытлумачальныя вершы, якія прадказваюць будучыню.
Сярод іх верш Алесь Ружанцова (Алесь Смаленец) “РАССТРЭЛ”, ахвяраваны Максіму Гарэцкаму.
Таямніча-прарочы верш.
Верш напісаны ў 1922, f Максім Гарэцкі расстраляны ў 1938 годзе. У 1922 годзе Максім Гарэцкі ў Вільні, у турме на Лукішках. за дзейнасць, за якую мог быць смяротны прысуд, але міжнародная грамадскасць спрыяе вызваленню. Сяргей Шупа каментуе: “У ноч з 4 на 5 лютага Гарэцкага выслалі з Вільні ў Літву, ён сядзеў у Коўне, а адтуль выехаў у Дзьвінск, 7 сакавіка ўжо быў там. Дык гэты верш з увагі на дату, можа, быў напісаны на развітанне”.
У1923 годзе Максім Гарэцкі ўжо ў Менску.
РАССТРЭЛ
(ахвярую Максіму Гарэцкаму)
Мільганула маланка ў мазгу: «Я памру!»
Й часам думка ў крывавым віру…
I ў самлелае цела так смагла ўтыкнулі
Свае тварыкі гострыя кулі.
I упала яно. I пачуліся енкі
Каля цёмнай цаглянае сьценкі.
Раптам згасьлі ліхтарні… Задыміў папіросай,
Моцна лаяўся хтосьці з матросаў…
На сьнягу чырванела крывавая пляма:
Зачынілась жыцьцёвая брама.
Алесь Ружанцоў (Алесь Смаленец)
05.03.1922
4 лістапада 1937 года Максім Гарэцкі арыштаваны, расстраляны па прысудзе НКУС 10 лютага 1938 году ў Вязьме, жонцы паведамілі, што прычына смерці – кровазьліццё ў мозг.
Рэабілітаваны 15 лістапада 1957 года.
А верш невытлмачальны яшчэ і прысутнасцю матросаў.