Вільня 1991: у бібліятэку праз барыкады
У 1990 годзе ў Літаратурным музеі Максіма Багдановіча была такая ідэя – на першым паверсе зрабіць экспазіцыю, прысвечаную паэтам “багдановічаўскай школы”: Уладзімір Жылка, Наталля Арсеннева, Уладзімір Дубоўка, Алесь Смаленец і паэты, якія стаяць бліжэй да “нашага часу”, які цяпер ўжо таксама стаў мінулым.
Напрыканцы студзеня 1991 года для пошуку ідэі ды тэкстаў для экспазіцыі першага паверху мы з Аленай Кісялевіч паехалі ў Вільню працаваць у бібліятэцы Акадэмііі навук (цяпер – Бібліятэка Акадэмііі навук Літвы імя Урублеўскіх (Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka).
Жылі ў гатэлі на праспекце Гедыміна. Гатэль быў вельмі дзіўны – будынак пачатку 20-га стагоддзя ці канца 19-га перарабілі пад савецкі гатэль.
Парэзалі прастору – атрымаліся дэпрэсіўна-панурыя нумары, як вузкія “пеналы” з высокай столлю і рэшткамі ляпніны.
У ляпініне ўгадваліся фргаменты раслін і анёлаў.
Цяпер ніяк не магу знайсці той будынак: то мне здаецца тут, то там. Усё змянілася.
Толькі што адбыліся студзеньскія падзеі ў Вільні.
Праспект быў перагароджаны бетоннымі блокамі накшталт барыкадаў.
Друзлы снег.
Пахмурна.
Каля парламенту стаяў слуп з набітымі на яго партбілетамі і камсамольскімі білетамі. А справа, бліжэй да бібліятэкі стаяў кіёск , там я купіла першыя імпартныя цыгарэты “West” – да гэтага з імпартных даводзілася курыць толькі балгарскія БТ.
У бібліятэцы працавалі ў зале, з вакна якой добра была бачна вежа Гедыміна.
У шэры працоўны сшытак я занатоўвала чырвоным стрыжнем вершы Наталлі Арсенневай пра Вільню і фрагменты перапіскі Уладзіміра Жылкі з Антонам Луцкевічам.
“Прабую напісаць аповесць з віленскага жыцця, – пісаў Уладзімір Жылка, – дзе між іншым развіваю думкі “Вершаў аб Вільні”.
Неяк ў прыцемках я пайшла па горадзе адна. Людзей было зусім мала на вуліцах. Дайшла да касцёла святой Тэрэзы, а там ўнізе ў капліцы былі расчыненыя дзверы і і гарэла святло. Я зазірнула туды, тым стаяла труна.