100 год таму была абвешчаная Беларуская Народная Рэспубліка
Незалежнасць БНР была абвешчаная ў ноч на 25 сакавіка 1918 года. Многія гісторыкі лічаць, што менавіта гэты перыяд стаў першым этапам дзяржаўнага станаўлення беларускай нацыі.
Урад Беларускай Народнай Рэспублікі надаваў вялікае значэнне арганізацыі нацыянальных інстытутаў. Была прынятая пастанова аб дзяржаўным статусе беларускай мовы, адкрываліся беларускія школы і гімназіі, культурна-асветніцкія таварыствы і тэатры, працавалі выдавецтвы, выходзілі беларускія газеты, вялася праца па адкрыцці ў Менску Беларускага ўніверсітэта. З’явіўся пашпарт грамадзяніна БНР, у тым ліку дыпламатычны, была узаконеная дзяржаўная сімволіка — бел-чырвона-белы сцяг і герб „Пагоня”. У шэрагу краін Еўропы адкрыліся дыппрадстаўніцтвы БНР.
Аднак з-за складанага ваенна-палітычнага становішча Рада БНР не змагла рэалізаваць ідэю дзяржаўнага суверэнітэту краіны — яна апынулася неабароненай перад расійскімі бальшавікамі і польскімі легіёнамі. У снежні 1918 года ўрад БНР быў вымушаны пераехаць у Вільню, затым — у Гародні.
На працягу многіх гадоў беларуская апазіцыя адзначае дату абвяшчэння БНР як Дзень Волі. Афіцыйна такога свята ў краіне няма.
Аляксандр Лукашэнка лічыць, што ганарыцца падзеямі тых часоў не варта. 20 сакавіка на сустрэчы з творчай моладдзю ў Мінску ён заявіў: з аднаго боку, стваральнікі БНР хацелі незалежнасці для краіны, з іншага — „былі гатовыя прасіць у гэтай справе дапамогі ў каго заўгодна, аднак потым зноў бы апынуліся пад ботам”. „Гэта была сумная старонка, і ў гісторыі многіх народаў такіх сумных старонак была маса”, — сказаў кіраўнік дзяржавы.
Тым не менш, Менгарвыканкам дазволіў прадстаўнікам дэмсіл правесці сёння каля опернага тэатра святочны мітынг і канцэрт з нагоды 100-годдзя БНР. Шэсьце ў цэнтры горада гарадскія ўлады забаранілі.
Нягледзячы на забарону, апазіцыйны палітык Мікалай Статкевіч заклікаў сваіх прыхільнікаў сабрацца на плошчы Якуба Коласа, каб правесці „Марш годнасці” да опернага тэатра, дзе пройдзе канцэрт. „Улада хоча паказаць апазіцыю групай клоўнаў, якія ўмеюць толькі танцаваць і весяліцца”, — заявіў Статкевіч. Для арганізатараў шэсця „было і застаецца прынцыповым паказаць народу, што мы з ім, што мы не канцэртная, а пратэстная, народная апазіцыя”, падкрэсліў ён.
24 сакавіка стала вядома, што Статкевічу па пошце даслалі адміністрацыйны пратакол за заклікі да ўдзелу ў несанкцыянаваным маршы. Яго прыхільнікі былі затрыманыя напярэдадні.
На сустрэчы з творчай моладдзю 20 сакавіка Лукашэнка заявіў, што ён не супраць дэманстрацый і вулічных шэсцяў, але перакананы, што ні да чаго добрага яны не прыводзяць. „Не патрэбныя нам сёння гэтыя дэманстрацыі, вулічныя шэсці. Не таму, што я іх баюся. Пройдуць па вуліцы, па Менску, ну загадзяць гэты горад — перажывем. Але адзін раз, другі, трэці раз, а потым будзе, як 20 гадоў таму”, — сказаў афіцыйны лідар.
