Архівы Томска перапоўнены матэрыяламі паўстанцаў 1830 і 1863 гадоў
У расейскай абласной дзяржаўнай казённай установе “Дзяржаўны архіў Томскай вобласці” вельмі шмат знаходзіцца дакументаў па гісторыі ссылкі ўдзельнікаў паўстанняў 1830-1831 і 1863-1864 гадоў на Беларусі ў Томскую губерню. Пра гэта паведаміла нашаму карэспандэнту дырэктар архіва Анастасія Караваева.
Па словах спадарыні Караваевай, у Томскім губернскім упраўленні адклаліся тысячы архіўных спраў па беларуска-польскай ссылцы, якія захоўваюцца ў дакументах Томскага павятовага спраўніка, які узначальваў павятовае паліцэйскае ўпраўленне, Томскага гарадскога паліцэйскага ўпраўлення, у фондзе Канцылярыі томскага губернатара, загадчыка па ссыльных перасяленцах і г.д. “Па свайму характару дакументы з вышэй пералічаных фондаў уяўляюць сабой артыкульныя спісы ссыльных, пратаколы допытаў удзельнікаў паўстанняў, інструкцыі, якія вызначаюць чарговасць перасялення ссыльных, просьбы ссыльных аб выдачы ім дапамогі, розныя даносы, фотаздымкі і тысячы іншых дакументаў”, – сказала Анастасія Караваева.
У архівах Томска вельмі шмат матэрыялаў па палітычных ссыльных паўстанцах: Лявіцкаму, Ляховічу, Радзікоўскаму, Хамцу, Хелміцкаму, Вайтасінскаму, Янкоўскаму і сотні іншых асобаў. Захоўваюцца там дакументы аб рассяленні ссыльных па Заходняй Сібіры, дакументы аб вяртанні на Бацькаўшчыну, перапіска, справы аб належнасці многіх паўстанцаў да дваранскага роду і іншыя.
Паўстае пытанне: калі і хто з беларускіх гісторыкаў і архівістаў туды патрапіць, каб вярнуць звесткі пра людзей, якія змагаліся за незалежнасць нашай Айчыны?
Барыс Баль, Беларускае Радыё Рацыя
