Фотаздымкі Уладзіміра Сапагова – фоталетапіс эпохі



Лёс фатографа Уладзіміра Сапагова падобны на лёс актораў нямога кіно, якія былі забытыя пасля з’яўлення гуку. Фатограф Уладзімір Сапагоў знік з далягляду ў той час, калі з’явілася лічбавае фота.

1990 год, Дзяды, Курапаты  

Дзяды 1990, Парк Чалюскінцаў, Менск. паэт Алег Бембель, дысідэнт Міхась Кукабака і паэтка Антаніна Хатэнка

З сярэдзіны 80-ых гадоў 20-га стагоддзя фатографа Сапагова можна было бачыць на ўсіх святах, мітынгах, шэсцях і так да 2000 года. А пасля – забыццё. Фотаздымкі Уладзіміра Сапагова – фоталетапіс цэлай эпохі.

Актрыса Купалаўскага тэатра Галіна (Агата) Макарава

Памёр фатограф у кастрычніку 2012 года, пахавалі яго сябры – Міхаіл Мякіш і мастак Каміль Камал.    

Фатограф Уладзімір Сапагоў

Пра творчую спадчыну фотаграфа Уладзіміра Сапагова распавядае яго сябра Міхаіл Мякіш:  “Калі пахавалі Валодзю,  я зайшоў у яго пакой у інтэрнаце і пабачыў, што на падлозе былі раскіданыя папкі з негатывамі, фотаздымкі, шмат фотаздымкаў павыкідвалі. І негатывы ляжалі ў каробках. А я выйшаў, зачыніў дзверы і ключы аддаў камендантцы. І прайшло дні чатыры, не менш, я пачаў думаць – а  чаму яны павінны гінуць – фотаздымкі і негатывы гэтыя?  Я прыйшоў, пытаюся ў каменданткі: “Яшчэ нікога ў гэты пакой не засялілі? Яна адказвае: „Нікога”. Я кажу: “Дайце мне ключы, я забяру негатывы”. Яна адказала:  „Калі ласка!”

Лістапад 1990  года, антыкамуністычная акцыя ў Менску на Плошчы Леніна

Пра апошнія гады жыцця Уладзіміра Сапагова распавядае Міхаіл Мякіш: “1 кастрычніка 2012 года ў яго адняліся ногі – інсульт. Мы выклікалі хуткую дапамогу, адвезлі яго ў пятую бальніцу. У рэанімацыі ён ляжаў, інсульт – гэта сур’ёзна, тым больш яму ўжо было 60 гадоў. 10 дзён пажыў яшчэ ў рэанімацыі і памёр.  Апошнія гады ён жыў сам па сабе. Ён нікому не рабіў дрэнна. Мы з мастаком Камалам яму дапамагалі. Адзінота ў яго была. Творчы чалавек. Пад канец жыцця выпіваў. Чалавекам быў зычлівым, веруючым. Ён не спадзяваўся на вядомасць. Ён казаў: “Напэўна, памру – нават помніка не будзе”. На тое, што застануцца яго фотаздымкі, ён не спадзяваўся, але чым далей, тым большы будзе інтарэс да іх. Ён працаваў фатографам на Трактарным заводзе, а да гэтага –  на Беларусьфільме. Фатаграфаваў паэтаў, пісьменікаў, актораў Купалаўскага тэатру. Вось, партрэт Галіны Макаравай – ён зрабіў гэты фотаздымак у кватэры ў Галіны Макаравай. Валодзя распавядаў, што яна частавала яго піражкамі і баршчом.  Ці можна было нешта змяніць у яго лёсе, дапамагчы больш? Гэта цяпер праз гады пра гэта думаеш. А тады ўсё было натуральна, я думаю, што нічога і нельга было зрабіць. Ён памёр. Прайшло 2 гады, я зайшоў у інтэрнат Трактарнага заводу, дзе мы і пазнаёміліся ў 1988 годзе. Прыйшоў, а там ляжаў ліст на імя Сапагова, што прыйшла яго чарга на кватэру.  Ён у дзіцячым доме гадаваўся. Мне неяк пару гадоў таму затэлефанаваў чалавек, які быў з ім у дзіцячым доме, і сказаў, што ў Сапагова маці яшчэ жывая. Так што сіратой яго назваць нельга было. Якая драма адбылася ў сям’і, як ён трапіў у дзіцячы дом, –  не ведаю.  Ён не казаў ніколі пра гэта – а можа і сам не ведаў”.

 Сябры Уладзіміра Сапагова – Міхаіл Мякіш і мастак Каміль Камал, – пахавалі яго ў вёсцы Весніна Лагойскага раёну. На магіле помнік з выявай галубкі.

Паліна Сцепаненка, Беларускае Радыё Рацыя