Баршчэўскі: Каліноўскі стаіць косткай у горле імперцам рознага кшталту
Улады Беларусі не выявілі вялікага інтарэсу да знойдзеных у Вільні парэшткаў Кастуся Каліноўскага і іншых удзельнікаў паўстання 1863 года.
Замест гэтага гучалі няўцямныя спекуляцыі, што Каліноўскі – паляк, і паўстанне – польскае. Дайшло да таго, што на магіле беларускага нацыянальнага героя, якога разам з іншымі знойдзенымі плануецца ў гэтым годзе перапахаваць у капліцы на могілках Росы ў Вільні, літоўскія ўлады нават не планавалі надпісу па-беларуску. І толькі абурэнне беларускай грамадскасці, здаецца, змяніла становішча.
Па меркаванні беларускага палітыка і літаратара Лявона Баршчэўскага, у такой сітуацыі беларускае грамадства павінна дзейнічаць больш ініцыятыўна:
– Беларускія ўлады вуснамі свайго праўладнага гісторыка Ігара Марзалюка сказалі, як яны адносяцца да Каліноўскага, хаця Марзалюк 10 гадоў таму казаў супрацьлеглыя рэчы. Таму ясна, што ніякага рэальнага ўдзелу яны не будуць прымаць. Гэта павінна рабіць грамадства. Зрэшты, 23 сакавіка ў Вільні, дзе было шэсце памяці Кастуся Каліноўскага, дзе я быў, дэпутат Сейму Эмануэліс Зінгерыс афіцыйна звярнуўся да беларускага грамадства: калі будзе перапахаванне, прыязджайце, мы вас усіх запрашаем. Гэта сігнал беларускаму грамадству, і трэба годную грамадскую дэлегацыю туды накіраваць. Усе павінны паехаць туды, бо гэта падзея знакавая.
Мы можам дакладна сказаць, што Каліноўскі быў пахаваны там, на Гары Гедыміна. Каліноўскаму нават не далі спакойна спачыць. Пахаванне са звязанымі рукамі – гэта злачынства. Гэта антыхрысціянскі акт па вялікім рахунку. Гэта сведчыць пра тое, які лёс рыхтавала Расейская імперыя ўсім, хто будзе ёй пярэчыць.
Нічога, на жаль, ад сённяшніх уладаў лепшага чакаць нельга. Гэта як з гісторыяй з дошкай БНР, усё было ўзгоднена з Міністэрствам культуры, а пасля было палітычнае рашэнне. Так і тут. Каліноўскі стаіць косткай у горле імперцам рознага кшталту і іхным прадстаўнікам у Беларусі. Але грамадства сваімі сіламі мусіць зрабіць усё, што можна.
Алена Анісім, дэпутат Палаты прадстаўнікоў, старшыня ТБМ:
– У нас ёсць прэтэнзіі да ўрада Беларусі, які не вызначыцца, усё ж такі Кастусь Каліноўскі беларускі герой ці не. А з іншага боку, ёсць пытанні і да літоўскага ўраду. Чаму так сталася? У Літве жыве значная колькасць беларускай нацыянальнай меншасці, і чаму да яе такія адносіны? Для таго, каб беларускі парламент, наша Палата прадстаўнікоў удзельнічала ў нейкіх мерапрыемствах на афіцыйным роўні, мы павінны мець запрашэнні ад літоўскага боку. Не ведаю, ці паступала такое запрашэнне. У мяне, як у члена камісіі па адукацыі, культуры і навуцы такога запрашэння няма.
Паэт Сяргей Законнікаў:
– Нягледзячы на татальную русіфікацыю, на тое, што адбывалася ў мінулыя гады, мы, беларусы, маем выдатны грунт для нацыянальнага адраджэння. І нацыянальнае адраджэнне ў нас павінна ісці па ўсіх кірунках, у тым ліку – гісторыі. Не толькі трэба адраджаць мову, культуру, а трэба адраджаць праўдзівую гісторыю. Канешне, шмат пытанняў з асобай Каліноўскага з’яўляецца ў многіх народаў: і ў нас, і ў палякаў, і ў літоўцаў. Тым не менш, мы маем можа быць найбольшыя шанцы лічыць Каліноўскага сваім выдатным нацыянальным героем. І справа не толькі ў тым, дзе ён нарадзіўся, але ў тым, якім ён быў па духу. Які дух ён адлюстроўваў у сваёй барацьбе, у сваёй творчасці. Я лічу, што Каліноўскі павінен увайсці ў жыццё нашага народа з поўным правам. З правам чалавека, які шмат зрабіў для станаўлення Беларусі. Таму што Беларуссю яна і да гэтага часу не стала яшчэ. Працэс нацыя- і дзяржавастварэння працягваецца.
І ў гэтым працэсе асоба такога героя, як Кастусь Каліноўскі, адыгрывае вельмі значную ролю, – лічыць Сяргей Законнікаў.
Беларускае Радыё Рацыя, Менск
