Сяргей Усцінаў: Смерці людзей па віне рэжыму Лукашэнкі – маштабная праблема Беларусі
Праваабарончая арганізацыя «Прававая ініцыятыва» апублікавала інфармацыйна-аналітычны агляд смерцяў, якія адбыліся па віне рэжыму Лукашэнкі.
Поўная версія агляду была размешчана на сайце арганізацыі акурат 12 лістапада, як даніна памяці гібелі Рамана Бандарэнкі. Агульнае для ўсіх гэтых смерцяў – не заведзена ніводнай крымінальнай справы, а рэжым адмаўляе сваю віну.
Стаўленне да зняволеных у беларускіх турмах засталося на ўзроўні перыяду ГУЛАГу: зняволены – не лічацца за чалавека.
Вольга Сямашка пагутарыла з сябрам Праўлення Праваабарончай арганізацыі «Прававая ініцыятыва» Сяргеем Усцінавым пра тое, для чаго і якімі метадамі збіралася інфармацыя пра смерці ў Беларусі ў выніку дзеяння рэжыму Лукашэкі; дзе можа надалей выкарыстоўвацца гэтая інфармацыя; і хто мусіць будзе панесці адказнасць за смерці ў Беларусі па віне рэжыму Лукашэнкі:
— Калі хтосьці кажа, што па віне рэжыму адбываюцца нейкія палітычныя забойствы ці смерці, людзі часта блытаюцца ў лічбах, і толькі чатыры выпадкі былі канкрэтна пацверджаныя. Мы вырашылі прааналізаваць усе вядомыя справы па палітычных, скажам так, матывах. Эксперты прыйшлі да высновы, што ў 16 выпадках мела месца альбо непасрэднае забойства з боку сілавікоў рэжыму, альбо людзі загінулі ў выніку дзеянняў сілавікоў рэжыму, то бок непасрэдна ў турмах.
Агулам 8 чалавек загінулі непасрэдна ад рук сілавікоў і 8 чалавек загінулі ў турмах, то бок з дапамогай рэжыму.
РР: Звесткі, што вы збіраеце, якім чынам іх можна здабыць? Гэта агульная інфармацыя, інфармацыя медыяў, сваякоў ці ёсць іншыя каналы?
— Гэта агульная інфармацыя са сродкаў масавай інфармацыі, і паколькі мы збіраем інфармацыю пра катаванні, непасрэдна ад сведкаў, відавочцаў, непасрэдна ад сваякоў ахвяраў, якія пацярпелі ад дзеянняў рэжыму.
РР: І мы можам казаць пра тое, што яно збіраецца па ўсіх правілах, і пасля, калі будуць суду пачынацца па расследванні такіх справаў, усе звесткі могуць быць пакладзеныя ў доказную базу ў судзе?
— Так, мы расследуем, у нас ёсць расследванне дзеянняў на дадзены момант у Фрунзенскім РАУС,
у Савецкім РАУС дзейнічае Цэнтр ізаляцыі правапарушальнікаў, і гэты дакумент з’яўляецца інфармацыйна-аналітычным аглядам. То бок інфармацыя, якую мы проста сабралі з розных крыніцаў, прааналізавалі і прыйшлі да высновы, што сёння 16 чалавек, скажам так, загінулі ад руху рэжыму.
РР: Падчас збору гэтай інфармацыі аб 16 чалавек, 9 смерцяў падчас пратэстаў, і пасля 2020 году 8 смерцяў. Ці ёсць у прычынах смерці нейкая падабенства, што сталася прычынай?
— Тут агульнае, па-першае, трэба сказаць, што гэта сістэмная праблема, яна існавала да 2020 году, то бок мы памятаем Генадзя Карпенку, Анатоля Майсеню, дзіўная смерць, не кажучы ўжо пра Захаранку, Ганчара, Красоўскага, Завадзкага, таксама гомельскага актывіста Андрэя Зайцава, журналіста Алега Бябеніна. То бок гэта існавала і раней, але не ў такіх маштабах.
Сёння гэта большая праблема. І таму галоўнае, каб рэжым ва ўсіх выпадках адмаўляў сваю віну. Ніводнай крымінальнай справы ўзбуджана не было, за выключэннем Бандарэнкі, якая зараз прыпыненая.
РР: Тры гады прайшло як здарылася забойства Рамана Бандарэнкі. Якая ёсць інфармацыя, што з ім здарылася, хто вінаваты?
— Калі мы прааналізавалі ўсе смерці, то прыйшлі да высновы, што ёсць некалькі незалежных грамадскіх расследванняў гэтай справы.
Дзяржава, якая прыпыніла справу і нават не выпусціла яе на допыт, не спрабавала расследаваць факты, якія агучваліся ў гэтых публічных расследваннях. Адпаведна, дзяржава вінаватая ў смерці гэтага чалавека. Акрамя таго, яго затрымалі прадстаўнікі сілавых структур.
Ён быў у аддзяленні, гэта значыць у РАУС, наўпрост з аддзялення яго ўжо прывезлі ў шпіталь. Таму гэта стоадсоткава віна рэжыму.
З «Госцем Рацыі» – з сябрам Праўлення Праваабарончай арганізацыі «Прававая ініцыятыва» Сяргеем Усцінавым пра новы інфармацыйна-аналітычны агляд смерцяў, якія адбыліся па віне рэжыму Лукашэнкі, паразмаўляла Вольга Сямашка.
Поўны тэкст агляду: https://legin.info/posts/political_murder_belarus
Вольга Сямашка, Беларускае Радыё Рацыя
