Забытыя праекты помнікаў расстраляным у СССР
23 жніўня – Еўрапейскі дзень памяці ахвяраў нацызма і сталінізма. Гэты дзень не адзначаецца ў Беларусі на дзяржаўным роўні. Праца па ўшанаванні памяці вядзецца толькі на роўні грамадзянскай супольнасці.
Напрыканцы 80-ых -пачатку 90-ых сітуацыя была іншая, як у Менску, так і ў рэгіёнах.
У красавіку 1989 года ў Воршы пры гарадскім камітэце партыі была створаная камісія па рэабілітацыі ахвяраў рэпрэсій і аднаўлення справядівасці ў адносінах да іх.
Праца камісіі праходзіла ў адпаведнасці з пастановай бюро ЦК Кампартыі Беларусі ад 11 лістапада 1988 года.
Камісія па рэабілітацыі мусіла “супольна з грамадскімі арганізацыямі і органамі грамадскага самакіравання аказваць неабходную дапамогу рэабілітаваным у ажыццяўленні іх правоў і інтарэсаў, а таксама ў стварэнні помнікаў ахвярам рэпрэсій, утрыманні ў належным парадку месцаў іх пахавання”.
Рэдакцыя аршанскай газеты «Ленінскі прызыў» (пасля „Аршанская газета”) мусіла інфармаваць насельніцтва горада пра працу камісіі ў перыяд аднаўлення справядлівасці ў адносінах да ахвяраў рэпрэсій.
У ліпені 1991 года праекты помнікаў расстраляным у Воршы ахвярам сталінізму былі зацверджаныя Аршанскім гарвыканкамам.
Аўтары праектаў Ігар Голубеў і Мікалай Сморчак.
Адзін з помнікаў планавалі усталяваць на Кабыляцкай гары, другі па Магілёўскай шашы – у Харкаўскім лесе.
Фотаздымкі праектаў былі надрукаваныя ў газеце „Ленінскі прызыў” („Аршанская газета”).
У выніку – адзін помнік – чырвоны валун – камень з Дняпра быў усталяваны грамадскасцю на Кабыляцкай гары, а ў Харкаўскім лесе – нічога так і не паставілі.
Мемарыяльны камень на месцы масавых расстрэлаў на Кабыляцкай гары ў Воршы, ліпень 2017
Планы па ўшанаванні ахвяраў сталінізму 1991 года не былі рэалізаваныя – улада ў Беларусі змянілася.
Беларускае Радыё Рацыя
Глядзіце таксама
