У Менску прайшоў устаноўчы сход Беларускага нацыянальнага кангрэса (абноўлена)
Правядзенне кангрэса дэмсіл з мэтай кансалідацыі апазіцыі ініцыявала ў снежні мінулага года група грамадскіх дзеячаў Беларусі, а неўзабаве вядомыя палітыкі Мікалай Статкевіч, Уладзімір Някляеў і Станіслаў Шушкевіч абвясцілі пра стварэнне аргкамітэта па падрыхтоўцы дэмакратычнага форуму. У склад аргкамітэта таксама ўвайшлі Дзмітрый Дашкевіч, Вячаслаў Сіўчык, Андрэй Саннікаў, Генадзь Фядыніч і Міхаіл Пастухоў. Рашэнне правесці кангрэс на адкрытым паветры было прынятае пасля таго, як аргкамітэт не змог арандаваць неабходнае памяшканне. Паводле слоў арганізатараў, і дзяржаўныя, і прыватныя арганізацыі адмовілі ім у арэндзе, баючыся негатыўнай рэакцыі з боку ўладаў, а Мінгарвыканкам адмовіўся спрыяць пошуку памяшкання. На прэс-канферэнцыі 12 мая прадстаўнікі аргкамітэта паведамілі, што ў сувязі з немагчымасцю правядзення паўнавартаснага пасяджэння кангрэса 15 мая адбудзецца яго ўстаноўчая сесія.
11.55 У скверы каля помніка Купалу каля 80 чалавек, сярод якіх — арганізатары кангрэса, вядомыя апазіцыйныя палітыкі Станіслаў Шушкевіч, Уладзімір Някляеў, Мікалай Статкевіч, Вячаслаў Сіўчык. Сімволікі ні ў каго няма. Шмат супрацоўнікаў праваахоўных органаў у цывільным, якія размясціліся па тэрыторыі ўсяго сквера. Міліцыянеры ў форме дзяжураць на выхадах са станцыі метро —«Кастрычніцкая». Некалькі супрацоўнікаў ДАІ патрулююць тэрыторыю на скрыжаванні праспекта Незалежнасці і вуліцы Янкі Купалы, дзе размешчаны сквер.
12.10 Каля помніку Янку Купалу Мікалай Статкевіч праз гучнагаварыцель звярнуўся да прысутных, каб яны атрымалі мандаты ўдзельнікаў кангрэса. Ён зазначыў, што працаваць сёння давядзецца хутка ў сувязі з неспрыяльным надвор`ем: у Менску пачаўся моцны дождж. Адразу ж пасля гэтага да яго падышлі некалькі супрацоўнікаў міліцыі, прапанаваўшы пакінуць месца несанкцыянаванага мерапрыемства. Яны папярэдзілі палітыка пра адміністрацыйную адказнасць і пра тое, што ў выпадку непадпарадкавання іх патрабаванням на яго будзе складзены пратакол. Статкевіч не падпарадкаваўся патрабаванням міліцыі і пагадзіўся на складанне пратакола.
12.15 У скверы Янкі Купалы ўжо каля 100 чалавек. Прысутныя трымаюць некалькі сцягоў — бел-чырвона-белыя і сімволіку кампаніі «Еўрапейская Беларусь». З`явіліся расцяжкі з сімволікай Беларускага нацыянальнага кангрэса і лозунгам «Уладу — народу!». Статкевіч у мегафон паведаміў, што кангрэс пачне працу пасля рэгістрацыі ўсіх дэлегатаў. Тым часам супрацоўнікі міліцыі ў форме абходзяць удзельнікаў, якія маюць сімволіку, для складання адміністрацыйных пратаколаў. Пратаколы, у прыватнасці, складаюць у дачыненні да актывістаў Леаніда Кулакова, Волькі Нікалайчык, пенсіянеркі Ніны Багінскай.
12.30 Міліцыянеры працягваюць складаць пратаколы ў дачыненні да прысутных. У прыватнасці складзены пратакол на групу маладых людзей, якія агарнуліся бел-чырвона-белымі сцягамі, і ў дачыненні да хлопца, які разгарнуў рукапісны транспарант з цытатай з песні гурту «Ляпіс Трубяцкі»: «Ты ни при чем, равнодушие убивает не хуже пули». Супрацоўнікі міліцыі таксама выстаўляюць прэтэнзіі да жанчын, якія рэгіструюць дэлегатаў, і спрабуюць высветліць у іх, што гэта за спісы.
12.32 Беларускі нацыянальны кангрэс пачаў працу. Першым выступіў палітык Станіслаў Шушкевіч. Ён заявіў, што Канстытуцыя Беларусі гарантуе свабоду слова і сходаў. «Мы не змаглі сабрацца ў памяшканні, таму ў знак пратэсту сабраліся тут. Міліцыя ж, замест таго, каб ахоўваць нас, складае пратаколы», — сказаў ён. Сённяшнюю Беларусь Шушкевіч назваў «паліцэйскай дзяржавай», уладу ў якой, паводле яго слоў, дэлегаты кангрэса «хочуць змяніць мірным шляхам». Палітык таксама заявіў, што прысутныя тут патрабуюць змены ўлады канстытуцыйным шляхам, правядзення дэмакратычных выбараў і адстаўкі кіраўніка Цэнтрвыбаркама.
12.40 Выступіў кіраўнік прафсаюза РЭП (радыёэлектроннай прамысловасці) Генадзь Фядыніч. «Нас прымусілі сабрацца ў скверы каля помніка нашаму вялікаму паэту. Улада не пачула лепшых прадстаўнікоў свайго народа», — зазначыў ён. Фядыніч раскрытыкаваў сацыяльна-эканамічную палітыку беларускай улады, у тым ліку: рашэнне аб павышэнні пенсійнага ўзросту ў тым выглядзе, у якім яно прынятае; працяг выкарыстання кантрактнай сістэмы найму; пераход многіх прамысловых прадпрыемстваў на скарочаны працоўны тыдзень. Ён таксама заявіў пра безыніцыятыўнасць кіраўнікоў прадпрыемстваў. «Але калі будзе нейкі рух і ініцыятыва ў дырэктара, у яго ёсць два шляхі: або ты развітваешся з працай, ці ты пойдзеш за краты», — сказаў прамоўца. Фядыніч таксама заявіў, што ўлады баяцца праводзіць эканамічныя рэформы з-за страху страціць уплыў на прыватны і дзяржаўны бізнес. «Сёння нельга назваць палітыку сацыяльна арыентаванай — гэта антынародная палітыка, якая давяла народ да галечы», — заявіў прафсаюзны лідар.
Пасля выступу Фядыніча Мікалай Статкевіч абвясціў парадак дня кангрэса, які прыняты аднагалосна.
12.50 Вячаслаў Сіўчык у сваім выступе заявіў, што сённяшняя ўлада «не проста слабая — яна ў маразме, яна не мае ніякіх планаў на будучыню, яна можа толькі закручваць гайкі». Палітычную сітуацыю ў Беларусі Сіўчык ахарактарызаваў так: «Нас усіх прымусілі жыць пры прыгонным праве, але мы не змірыліся з такім жыццём. Скончыцца лукашэнкаўскае прыгоннае права. Мы маем права на дастойнае жыццё». Уладзімір Някляеў, у сваю чаргу, заявіў, што беларусам «неабходна стварыць сілу, якая будзе супрацьстаяць усім сілам, што працуюць на знішчэнне Беларусі». Ён таксама заявіў пра неабходнасць «аб`яднацца, выпрацаваць агульную стратэгію дзейнасці».
Правядзенне кангрэса дэмсіл з мэтай кансалідацыі апазіцыі ініцыявала ў снежні мінулага года група грамадскіх дзеячаў Беларусі, а неўзабаве вядомыя палітыкі Мікалай Статкевіч, Уладзімір Някляеў і Станіслаў Шушкевіч абвясцілі пра стварэнне аргкамітэта па падрыхтоўцы дэмакратычнага форуму. У склад аргкамітэта таксама ўвайшлі Дзмітрый Дашкевіч, Вячаслаў Сіўчык, Андрэй Саннікаў, Генадзь Фядыніч і Міхаіл Пастухоў.
12.58 Пасля выступленняў удзельнікі кангрэса распачалі прыняцце рэзалюцый. Першай была ўхваленая рэзалюцыя «Беларусь: стан дзяржавы і нацыі».
У ёй гаворыцца пра тое, што «сучасная беларуская дзяржава прыватызаваная аўтарытарным рэжымам з мэтай панавання над краінай». «Рэальныя дэмакратычныя інстытуты ў Беларусі ліквідаваныя, выбары ператвораныя ў фарс, улада душыць любыя праявы іншадумства, грамадскага супраціву, накіраванага на ўсталяванне дэмакратыі, законнасці, правоў чалавека», — адзначаецца ў рэзалюцыі.
«Не маючы дастатковых сродкаў на захаванне архаічнай эканамічнай мадэлі, рэжым распрадае нават тыя актывы, якія з`яўляюцца асновай суверэнітэту Беларусі. Прададзеная ўся газатранспартная сістэма, частка ваеннага суверэнітэту, большая частка тэлевізійнай прасторы. Праз крамлёўскія датацыі і прэферэнцыі, якімі падтрымліваецца рэжым, Беларусь трапіла ў небяспечную залежнасць ад Расіі», — гаворыцца ў рэзалюцыі.
Крызіс расійскай сыравіннай эканомікі, адзначаецца ў дакуменце, «пацягнуў на дно шчыльна прывязаную да яе нерэфармаваную эканоміку Беларусі: падае вытворчасць, зніжаюцца даходы насельніцтва, расце беспрацоўе, павялічваецца знешняя запазычанасць, усё больш беларусаў пакідаюць сваю краіну, якой пагражае страта вядучых галін прамысловасці і сацыяльны крызіс».
На думку ўдзельнікаў кангрэса, агрэсіўная палітыка расійскага кіраўніцтва ўяўляе небяспеку не толькі палітычнай і эканамічнай, але і нацыянальнай палітыцы беларускага рэжыму: «Каб дагадзіць свайму манапольнаму донару і прадухіліць нацыянальную кансалідацыю грамадства, рэжым паслядоўна знішчаў гістарычную памяць беларусаў, нацыянальную культуру, нашу мову. Паслядоўная і мэтанакіраваная палітыка русіфікацыі стала сур`ёзнай пагрозай суверэнітэту краіны».
«Нягледзячы на відавочную згубнасць эканамічнай і сацыяльнай палітыкі, кіруючы рэжым адмаўляецца ад жыццёва неабходных палітычных і эканамічных рэформаў. Прычына адна: дэмакратычныя рэформы прывядуць да страты аўтарытарнай улады. Таму рэжым спрабуе працягнуць час свайго існавання, забіраючы ўсё, што можна забраць, у народа. Нават у пенсіянераў і беспрацоўных. Пры пануючым рэжыме само існаванне нашай дзяржавы, беларускай нацыі пастаўленае пад пагрозу. Каб пазбегнуць гэтага, нацыя павінна згуртавацца і прымусіць рэжым сысці», — сказана ў рэзалюцыі.
Кангрэс таксама прыняў рэзалюцыю «Беларускі нацыянальны кангрэс: платформа пераменаў».
У ёй адзначаецца, што ўдзельнікаў кангрэсу хвалююць збядненне людзей, рост коштаў, беспрацоўе, карупцыя і свавольства чыноўнікаў, заняпад нацыянальнай культуры, нізкі ўзровень адукацыі ў краіне, пагрозы незалежнасці, міру і спакою ў Беларусі. У сувязі з гэтым платформа пераменаў вызначае асноўныя тэзісы — выратаванне нацыі, эканоміка і дабрабыт, клопат пра людзей, здароўе і экалогія, бяспека дзяржавы, Беларусь у свеце, веды і праўда. У гэтых кірунках кангрэс і мае намер дзейнічаць. Мікалай Статкевіч заявіў, што рэзалюцыя прымаецца за аснову для абмеркавання далейшай працы над ёй.
Удзельнікі кангрэса ўхвалілі пастанову «Аб адзінстве дэмакратычных сіл».
У ёй адзначаецца, што адзінства дэмсіл з`яўляецца абавязковай і ключавой умовай перамогі дэмакратыі ў Беларусі. «Толькі аб`яднаныя і аўтарытэтныя дэмакратычныя сілы здольныя ўзначаліць і накіраваць нарастаючы сацыяльны пратэст дзеля прымусу ўлады да дэмакратызацыі палітычнага і эканамічнага жыцця краіны», — сказана ў дакуменце.
З мэтай кансалідацыі дэмакратычных арганізацый кангрэс пастанавіў:
— лічыць Беларускі нацыянальны кангрэс пастаянна дзейным аб`яднаннем дэмакратычных сіл краіны;
— сфарміраваць шляхам прамога дэлегавання савет кангрэса з ліку прадстаўнікоў дэмакратычных партый і арганізацый (па адным чалавеку) і прадстаўнікоў рэгіянальных кааліцый дэмакратычных структур (па тры чалавекі ад кожнай вобласці і горада Мінска);
— заклікаць да сумеснай працы ўсе дэмакратычныя партыі і арганізацыі, прадугледзець у савеце кангрэса месцы для іх прадстаўнікоў;
— спрыяць стварэнню ў абласных цэнтрах і буйных гарадах рэгіянальных кааліцый дэмакратычных сіл з мэтай іх кансалідацыі.
Прынятая таксама рэзалюцыя «Пра пазіцыю кангрэса адносна выбарчай кампаніі 2016 года».
У ёй адзначаецца, што «кіруючы рэжым добраахвотна не пагодзіцца на дэмакратызацыю выбарчага заканадаўства», а таму кангрэс з разуменнем ставіцца да тых, хто не жадае ўдзельнічаць у выбарчай кампаніі.
Разам з тым пра ўдзел у палітычнай кампаніі заявіла большасць дэмакратычных партый і арганізацый, якія збіраюцца скласці больш за пяць асобных спісаў кандыдатаў, гаворыцца ў рэзалюцыі.
Удзельнікі кангрэса лічаць безадказным, калі ў большасці акругаў аднаму кандыдату ад улады будуць супрацьстаяць па некалькі апазіцыйных кандыдатаў, якія «расцягнуць галасы пратэстнай большасці і скрадуць перамогу самі ў сябе нават без фальсіфікацый». Такая сітуацыя можа прывесці «да яшчэ большага зніжэння аўтарытэту дэмакратычных сіл і росту апатыі ў грамадстве».
Каб паменшыць негатыўныя наступствы канкурэнцыі апазіцыйных кандыдатаў паміж сабой, кангрэс вырашыў вызначыць і абвясціць адзіны спіс дэмакратычных кандыдатаў у дэпутаты па наступных прынцыпах:
— прэтэндэнты павінны пісьмова звярнуцца ў савет кангрэса з адпаведнай заявай аб тым, што іх агітацыйная кампанія будзе грунтавацца на прынцыпах дэмакратыі, дзяржаўнасці і незалежнасці Беларусі;
— прэтэндэнты, прапанаваныя рэгіянальнымі кааліцыямі дэмсіл, аўтаматычна ўключаюцца ў адзіны спіс кангрэса на тую акругу, на якую былі прапанаваныя;
— калі на адну выбарчую акругу прыпадае некалькі прэтэндэнтаў, і ні адзін з іх не атрымаў падтрымкі мясцовай кааліцыі дэмакратычных сіл, то рашэнне па ўключэнні ў спіс аднаго з іх прымае савет кангрэса;
— савет кангрэса спрыяе кандыдатам з адзінага спісу ў іх вылучэнні, аказвае ім палітычную, інфармацыйную і іншую дапамогу.
У выпадку фальсіфікацыі вынікаў выбараў савет кангрэса мае намер арганізаваць мірныя акцыі пратэсту.
13.02 Уладзімір Някляеў паведаміў, што паўнамоцтвы аргкамітэта кангрэса перайшлі да яго савета, які сфарміраваны з прадстаўнікоў рэгіянальных структур і арганізацый, што ўваходзяць у кангрэс.
Пасля гэтага Мікалай Статкевіч абвясціў устаноўчы сход Беларускага нацыянальнага кангрэса закрытым.
Фота: Наша Ніва
