Еўрапарламент заклікаў улады Беларусі вызваліць палітвязняў
Еўрапарламент заклікаў улады Беларусі захоўваць правы чалавека, а таксама вызваліць і рэабілітаваць усіх палітвязняў. Пра гэта гаворыцца ў рэзалюцыі па Беларусі, прынятай 19 красавіка на сесіі ЕП у Страсбургу.
„Хоць ЕЗ неаднаразова падкрэсліваў, што паважанне фундаментальных свабод, вяршэнства закону і правоў чалавека з’яўляецца абавязковай умовай для паляпшэння і далейшага развіцця адносінаў з Беларуссю, сітуацыя з правамі чалавека ў краіне працягвае выклікаць занепакоенасць”, — гаворыцца ў рэзалюцыі.
Адзначаецца, што ў Беларусі працягваецца практыка запалохвання і пераследу грамадскіх і апазіцыйных актывістаў, палітыкаў, журналістаў. Еўрапарламент шкадуе пра затрыманні апазіцыйных актывістаў і палітыкаў, у тым ліку Мікалая Статкевіча і Уладзіміра Някляева, напярэдадні і падчас Дня Волі. Свабода сходаў і асацыяцый з’яўляецца адной з асноўных свабод чалавека, падкрэсліваецца ў рэзалюцыі.
„Падзеі Дня Волі яшчэ раз паказалі, што беларускія ўлады не маюць намеру адмаўляцца ад сваёй старой палітыкі рэпрэсій у дачыненні да грамадзян, якія спрабуюць рэалізаваць свае правы, гарантаваныя Канстытуцыяй і міжнароднымі дамовамі, — гаворыцца ў рэзалюцыі. — Парушэнні прынцыпаў дэмакратыі і асноўных свабод, у тым ліку затрыманні паводле палітычных матываў, павінны ў кожным канкрэтным выпадку выклікаць дакладную рэакцыю з боку ЕЗ у яго адносінах з Беларуссю”.
Еўрапарламент заклікае ўлады неадкладна вызваліць двух беларускіх палітвязняў Міхаіла Жамчужнага і Дзмітрыя Паліенку, а таксама аднавіць у грамадзянскіх і палітычных правах усіх былых палітвязняў.
У рэзалюцыі таксама ўтрымліваецца заклік да ўладаў „неадкладна аднавіць працу па рэфармаванні выбарчага заканадаўства”. Адзначана, што Беларусь працягвае ігнараваць рэкамендацыі БДІПЧ АБСЕ і Венецыянскай камісіі па паляпшэнні выбарчага заканадаўства. Мясцовыя выбары, якія прайшлі ў лютым 2018 года, зноў прадэманстравалі наяўнасць сур’ёзных недахопаў і працэдурных парушэнняў, у тым ліку праблемы з назіраннем за галасаваннем і падлікам галасоў. У рэзалюцыі падкрэсліваецца, што сумленных і свабодных выбараў у Беларусі не было з 1994 года.
Еўрапарламент выказвае шкадаванне ў сувязі з пераследамі журналістаў і незалежных СМІ ў Беларусі, у тым ліку „незаконным выдаленнем” з выбарчага ўчастка падчас мясцовых выбараў прадстаўніка тэлеканала „Белсат” Андрэя Козела і блакаваннем сайта „Хартыя-97”.
Аўтары рэзалюцыі заклікаюць беларускія ўлады неадкладна і безумоўна спыніць блакаванне „Хартыі-97” і адмовіцца ад прыняцця паправак у закон аб СМІ, якія ўяўляюць „сур’ёзную пагрозу для свабоды слова ў краіне”.
У дакуменце падкрэсліваецца, што Беларусь працягвае заставацца апошняй краінай у Еўропе, якая прымяняе смяротнае пакаранне. Пры гэтым указана, што спецдакладчык ААН па сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі „адзначае, што смяротныя прысуды ў Беларусі можна лічыць спрэчнымі з-за адсутнасці незалежнай судовай сістэмы і справядлівых судовых працэсаў”. Беларусь заклікаюць неадкладна ўвесці мараторый на смяротнае пакаранне ў якасці першага кроку на шляху да яго поўнай адмены.
Еўрапарламент расчараваны неаднаразовымі адмовамі ў рэгістрацыі дэмакратычным апазіцыйным партыям і заклікае ўлады Беларусі ліквідаваць перашкоды для іх рэгістрацыі, а таксама выключыць з Крымінальнага кодэкса артыкул 193.1, які прадугледжвае адказнасць за дзейнасць ад імя незарэгістраванай арганізацыі.
Аўтары рэзалюцыі рэкамендуюць уладам Беларусі „пачаць канструктыўны і адкрыты дыялог з дэмакратычнай апазіцыяй і грамадзянскай супольнасцю”, гарантаваць грамадзянам захаванне іх правоў на свабоду сходаў, асацыяцый, мірных дэманстрацыяй і забяспечыць свабодную працу ўсіх СМІ.
Еўрадэпутаты таксама заклікаюць Еўрапейскую службу знешніх дзеянняў (ЕСЗД) і Еўракамісію працягнуць падтрымку грамадзянскай супольнасці ў Беларусі і за яе межамі, у тым ліку падтрымку незалежных крыніц інфармацыі для беларускага грамадства, вяшчання на беларускай мове і з-за мяжы.
Еўрапарламент лічыць неабходным уцягваць грамадзянскую супольнасць і праваабаронцаў у дыялог паміж ЕЗ і Беларуссю.
Асаблівую ўвагу ЕСЗД і Еўракамісія, на думку еўрапарламентарыяў, павінны надаць бяспецы Беларускай АЭС у Астраўцы для арганізацыі поўнага выканання міжнародных стандартаў ядзернай і экалагічнай бяспекі.
Шкадуючы аб адсутнасці прагрэсу ў сферы правоў чалавека ў Беларусі, Еўрапарламент заклікае вярхоўнага прадстаўніка ЕЗ па знешняй палітыцы і палітыцы бяспекі знайсці магчымасці для поўнай і эфектыўнай абароны правоў чалавека ў краіне.
У рэзалюцыі адзначаецца, што завяршэнне перамоў аб прыярытэце партнёрства паміж Беларуссю і ЕЗ дазволіць пашырыць двухбаковае супрацоўніцтва на карысць грамадзян абедзвюх бакоў, адкрые для Беларусі доступ да фінансавай падтрымкі і пашыранага супрацоўніцтва з ЕЗ пры ўмове прыняцця ёю канкрэтных мераў па дэмакратызацыі, уключаючы усёабдымную рэформу выбарчага заканадаўства.
Еўрадэпутаты вітаюць рашэнне Беларусі аб увядзенні пяцідзённага бязвізавага рэжыму для грамадзян 80 краін, у тым ліку краін ЕЗ.
