Падзеі ў Каталоніі – кропка невяртання
Выбівалі дзверы на выбарчых участках, білі кійкамі і стралялі гумовымі кулямі. Паводле апошняй інфармацыі, ад дзеянняў Нацыянальнай паліцыі і Цывільнай гвардыі ў Каталоніі пацярпела больш за 800 чалавек. Такім чынам, Мадрыд спрабаваў сарваць рэферэндум аб незалежнасці аўтаноміі. Тым часам каталонскія ўлады заявілі, што большасць выбарцаў узяла ўдзел у плебісцыце.
Якія настроі пануюць у Каталоніі пасля цяжкой нядзелі і як будуць лічыць галасы, калі бюлетэні дазвалялі друкаваць дома на прынтары? Пра гэты мы пагутарылі з Паўлам Кірылёнкам – беларусам, які ўжо 10 гадоў жыве ў Барселоне.
РР: Ці чакалі каталонцы такога моцнага супраціву Мадрыда, што так брутальна будуць разгортвацца падзеі?
Павел Кірылёнак: Я чакаў, але большасць маіх сяброў – не.
РР: Былі паліцыянты, Цывільная гвардыя, якія штурмавалі выбарчыя ўчасткі. А ці бралі ўдзел у штурме праваахоўнікі з самой Каталоніі?
Павел Кірылёнак: Не, яны стаялі ўбаку і ніякага ўдзелу не бралі. Больш за тое, у першую палову дня ў гішпанскай прэсе з’яўляліся такія навіны, што судовыя інстанцыі пачынаюць нейкія крымінальныя справы на каталонскую паліцыю за тое, што яна абстрагуецца, не хоча ўдзельнічаць у падзеях, што адбываюцца.
Каталонская паліцыя падпарадкоўваецца ўраду Каталоніі. Але былі заклікі да супрацы з боку Нацыянальнай паліцыі і Цывільнай гвардыі, і вось яны амаль што цалкам ігнараваліся.
РР: Улады Каталоніі ўжо заяўляюць пра тое, што большасць выбарцаў прагаласавала на рэферэндуме. Але вось наколькі празрыстым можна лічыць рэферэндум? Наколькі можна давяраць яго вынікам, калі бюлетэні на яго можна было надрукаваць нават дома?
Павел Кірылёнак: Пытанне вельмі складанае. З аднаго боку, тэарэтычна ўсе разумеюць, што такое пытанне можа паўстаць. Але з другога боку, тут ніхто сабе такога пытанне не задае. Бо ўсе гэтыя рэпрэсіўныя меры з боку цэнтральных улад цалкам перавешваюць вагу прыхільнікаў рэферэндуму. Гэта цяжка высветліць, але ніхто з прыхільнікаў незалежнасці і тых, хто галасаваў, нават не размаўляюць пра гэта. Чаму? Бо настолькі цяжка было рэалізаваць гэтае галасаванне, настолькі гэта было небяспечна, таму людзі вельмі радыя, што яны галасавалі, што маглі ўзяць удзел у гэтым. І пакуль што ніхто не задае пытанняў Каталоніі, наколькі празрыста ўсё гэта было і якую мае сілу.
РР: Яшчэ перад рэферэндумам гаварылі пра тое, што крыху менш за палову выступае за незалежнасць. То бок, не большасць насельніцтва за незалежнасць. Чаму тады Мадрыд пайшоў на такія рэзкія меры? Чаму нельга было дазволіць рэферэндум?
Павел Кірылёнак: Сапраўды, гэта абсалютна незразумела. Калі б быў праведзены ўзгоднены з цэнтральнымі ўладамі рэферэндум, то гэта была б копія таго, што было ў Шатландыі, калі перамаглі прыхільнікі адзінай краіны. Чаму гэта не было зроблена? Насамрэч невядома. Адзінае, што я магу сказаць: ёсць дадзеныя, што некалі 40% былі за незалежнасць, гэта яшчэ ў жніўні, але апошнія меры з боку Мадрыда крыху змянілі сітуацыю. То бок, тыя людзі, якія яшчэ два месяцы таму былі супраць незалежнасці, цяпер, пабачыўшы гэтыя рэпрэсіўныя меры, яны змянілі свой погляд.
РР: Ці былі падобныя рэпрэсіўныя меры перад галасаваннем? Ці было нейкае запужванне грамадства, агрэсіўная прапаганда з боку Мадрыда?
Павел Кірылёнак: Прапаганда была. Мне нават сорамна было чытаць буйныя гішпанскія газеты, бо была абсалютна аднабаковая падача інфармацыі. Але ўсё гэта было ў межах меркавання. Сапраўдныя праблемы пачаліся 20 верасня, калі арыштавалі 14 чалавек з каталонскіх палітыкаў, міністраў рэгіянальнага ўрада і г.д., калі былі заблакаваныя вэбавыя старонкі пра рэферэндум. Той дзень стаў вельмі важнай кропкай.
РР: А гэтыя палітыкі і цяпер пад арыштам?
Павел Кірылёнак: Іх адпусцілі на волю пад заклад літаральна на наступны дзень, бо іх арышт выклікаў вельмі моцную хвалю абурэння. Яны застаюцца пад абвінавачваннем, але знаходзяцца на свабодзе.
РР: Пасля брутальнай акцыі, калі лік ідзе ўжо на сотні пацярпелых у гэтых сутычках, ці адчуваеце вы, што ў каталонскім грамадстве ўзнікла нешта кшталту гішпанафобіі?
Павел Кірылёнак: Залежыць ад таго, што пад гэтым разумець. Каталонцы – вельмі памяркоўныя людзі. Я жыву тут багата гадоў, таму ведаю, пра што кажу. Яны не прыхільнікі нянавісці ў бок усёй нацыі, усёй супольнасці. Ім вельмі не падабаецца, што робіць урад і паліцыя, але яны не схільныя абвінавачваць у гэтым усю гішпанскую нацыю.
РР: Практычна не было гвалтоўных дзеянняў з боку каталонцаў?
Павел Кірылёнак: Абсалютна не было. Я не бачыў ніякага супраціву. Гэта быў цалкам аднабаковы гвалт.
РР: Што можа быць далей? Як будзе жыць Каталонія з кастрычніка гэтага года?
Павел Кірылёнак: Я вельмі маленькімі бачу шансы Каралеўства Гішпанія, каб Каталонія заставалася яго часткай. Бо яны вельмі спазняюцца. Тое, што яны пачалі казаць увечары, што, магчыма, будуць нешта прапаноўваць, пачнуць нейкі палітычны дыялог, трэба было зрабіць яшчэ 3-4 гады таму. Тады б мы не мелі сёння таго, што ёсць. І пасля гэтых падзей я проста не магу сабе ўявіць, каб каталонскі ўрад пойдзе на нейкі гандаль з Мадрыдам: колькі яны будуць плаціць падаткаў, якой будзе фінансавая сістэма і інш. Пасля таго, што адбылося, гэта будзе вельмі цяжка. З майго боку, гэта стала кропкай невяртання.
Пакуль што невядома, калі будуць падлічаны галасы на рэферэндуме аб незалежнасці. Прэзідэнт аўтаномнай улады Каталоніі Карлэс Пудждэмон заявіў, што каталонцы заслужылі мець незалежную рэспубліку. Тым часам, гішпанскі прэм’ер Марыяна Рахой абвесціў, што ніякага рэферэндуму ў Каталоніі не адбылося, а была толькі інсцэніроўка. Таксама кіраўнік выканаўчай улады Каралеўства Гішпанія пахваліў дзеянні паліцыянтаў і нацыянальнай гвардыі.
Гутарыў Адам Завальня, Беларускае Радыё Рацыя
Глядзіце таксама
