Журналістка Барысевіч і доктар Сарокін прызнаныя вязнямі сумлення
Міжнародная праваабарончая арганізацыя Amnesty International прызнала журналістку TUT.BY Кацярыну Барысевіч і лекара-анестэзіёлага бальніцы хуткай медыцынскай дапамогі Арцёма Сарокіна вязнямі сумлення.
Адпаведная заява апублікавана на сайце арганізацыі. Арганізацыя нагадвае, што беларускія ўлады затрымалі і распачалі крымінальную справу ў дачыненні да лекара Арцёма Сарокіна і журналісткі Кацярыны Барысевіч, якая апублікавала інфармацыю аб гібелі мірнага мітынгоўца, «якая можа паказваць на магчымае ўтойванне ўладамі яго забойства».
«Сарокін і Барысевіч — абодва вязні сумлення, затрыманыя выключна з-за ажыццяўлення свайго права на свабоду выказвання меркаванняў, і павінны быць неадкладна і безумоўна вызваленыя, а крымінальная справа ў дачыненні да іх спыненая» — паказвае Amnesty International.
Amnesty International называе доктара і журналістку выкрывальнікамі дэзінфармацыі.
З моманту пачатку пераважна мірных пратэстаў, адзначае арганізацыя, улады Беларусі шырока выкарыстоўвалі групы людзей у цывільным для пераследу нязгодных. І часцяком гэтыя людзі ў цывільным аказваюцца супрацоўнікамі сілавых ведамстваў.
Гібель рамана Бандарэнкі выклікала новую хвалю пратэстаў па ўсёй Беларусі. Арганізацыя адзначае, што «улады адмаўлялі любы ўдзел або адказнасць за смерць маладога чалавека. Замест гэтага яны зрабілі заявы, што Бандарэнка сам быў адказны за сваю смерць».
13 лістапада Следчы камітэт заявіў, што малады чалавек знаходзіўся ў стане «алкагольнага ап’янення», Аляксандр Лукашэнка паўтарыў гэта ў той жа дзень. Аднак у той жа дзень папулярнае беларускае інтэрнэт-выданне TUT.BY апублікавала медыцынскія справаздачы, паводле якіх у крыві ў Рамана не было алкаголю. У артыкуле таксама быў каментар лекара бальніцы, які пацвердзіў гэта.
Арганізацыя адзначае, што сапраўднасць апублікаваных медыцынскіх дакументаў не аспрэчваецца.
Акрамя таго, паказваецца, што 19 лістапада выданне «Наша Ніва» апублікавала здымак таго самага аналізу, на які спасылаліся раней, — і ў ім таксама паказана адсутнасць алкаголю. Дакумент дала мама Рамана Бандарэнка.
«Гэтыя публікацыі відавочна выкрылі спробы ўладаў вышэйшага ўзроўню перакласці віну на Рамана Бандарэнку і схаваць злачынства» — адзначае Amnesty. – Пасля публікацыі гэтых звестак беларускія ўлады распачалі крымінальную справу супраць тых, хто выкрыў іх.
Amnesty International нагадвае: паводле міжнародных законаў і стандартаў у галіне правоў чалавека, павінны быць абаронены ад пераследу людзі, якія раскрываюць інфармацыю аб злачынствах.
Праваабаронцы адзначаюць, што хоць арт.178 Крымінальнага кодэкса прызначаны для абароны права пацыента на неразгалошванне медыцынскіх дадзеных без яго дазволу, аднак у гэтым выпадку «неабходнасць у абвяшчэнні дадзеных для раскрыцця злачынства, а таксама ў сувязі з грамадскім цікавасцю — пераважваюць любую патэнцыйную шкоду ад выдавання».
Больш за тое, піша арганізацыя, журналісты, якія апублікавалі інфармацыю ад крыніцы, абаронены правам на свабоду выказвання меркавання і не падлягаюць далейшаму крымінальнаму пераследу за распаўсюд звестак.
Amnesty International сур’ёзна занепакоеная тым, што пераслед лекара і журналіста накіраваны выключна на тое, каб пакараць іх за выкрыццё дэзінфармацыі, якая распаўсюджваецца службовымі асобамі на самым высокім узроўні. Таму арганізацыя лічыць іх вязнямі сумлення, якіх трэба неадкладна вызваліць.
Таксама арганізацыя занепакоеная тым фактам, што журналіст і лекар былі затрыманыя і змешчаныя ў СІЗА КДБ, у той час як крымінальнага расследавання забойства рамана Бандарэнкі — не.
Праваабаронцы канстатуюць, што на лекараў у Беларусі аказваецца ціск, бо менавіта яны дапамагаюць пацярпелым і дакументуюць сведчанні катаванняў і іншых відаў жорсткага абыходжання.
«Лекары і іншыя спецыялісты ў галіне аховы здароўя адважна ўсталі на абарону мірных дэманстрантаў, чые правы пастаянна парушаліся з моманту пачатку пратэстаў у жніўні 2020-га, і цяпер, здаецца, яны таксама становяцца мішэнню для ўладаў», — адзначаюць у АІ.
Гаворка ідзе аб брыгадах хуткай дапамогі (якія пастаянна выклікаюць у следчыя ізалятары па ўсёй краіне), персанале бальніц (якія лечаць параненых міліцыяй пратэстуючых) і супрацоўнікаў іншых устаноў (якія далучыліся да валанцёраў, каб дапамагчы некалі затрыманым пераадолець фізічныя і псіхалагічныя траўмы), зазначаюць праваабаронцы.
Такім чынам, Amnesty International заклікае ўлады Беларусі:
— неадкладна і безумоўна вызваліць Кацярыну Барысевіч і Арцёма Сарокіна, а таксама спыніць крымінальны пераслед;
— неадкладна пачаць дбайнае і бесстаронняе расследаванне забойства рамана Бандарэнкі і гарантаваць, што любы падазраваны будзе прыцягнуты да адказнасці падчас справядлівага судовага разбору (без выкарыстання смяротнага пакарання);
— пакласці канец выкарыстанню сілавых ведамстваў і давераных ім асоб у цывільным, масках і машын без нумароў для затрымання мірных дэманстрантаў;
— абараніць журналістаў, медыкаў і любога чалавека, які ў інтарэсах грамадства рэалізуе сваё права на свабоду выказвання меркавання шляхам публікацыі або распаўсюджвання звестак аб парушэнні правоў чалавека;
— спыніць усе рэпрэсіі супраць людзей, якія мірна ажыццяўляюць свае правы на свабоду выказвання меркаванняў і мірных сходаў.
