На ўліку КДБ
Кожны грамадзянін СССР ад самога нараджэння трапляў на нейкі ўлік. Спярша – па месцы прапіскі, потым – па месцы вучобы, потым – у складзе піянерскай арганізацыі. Камсамол, прафкам, спарткам, добраахвотная народная дружына, АСАВІЯХІМ, ваенкамат, асобы аддзел Савецкай арміі… Яшчэ быў улік у партыйнай арганізацыі для членаў КПСС і ўлік у міліцыі для правапарушальнікаў.
Але ж самым страшным было патрапіць у поле зроку савецкіх спецслужбаў. Такі ўлік за сталінскімі часамі мог скончыцца ў лепшым разе турэмным тэрмінам, а ў горшым – расстрэлам.
Цяпер архівы савецкіх спецслужбаў адкрытыя для вывучэння ва Украіне. У гэтых архівах – тысячы справаў і на нашых землякоў.
Чытаем, слухаем і ўражваемся…
Уладзіслаў Ахроменка
Справа 1960 г. “КГБ СССР супраць ЦРУ. Частка 2. Беларускі след”
таму
Камітэт Дзяржаўнай Бяспекі СССР называлі “узброеным атрадам Партыі”. Зброя гэтага атраду накіроўвалася найперш супраць ворагаў ідэалагічных.
Справа 1960 г. “КГБ СССР супраць ЦРУ. Частка 1. Шпегунскія жарсці”
таму
Пра Вышэйшую Школу КГБ СССР за савецкім часам мала хто і што ведаў. Выключэннем былі самі камітэтчыкі, а таксама высокапастаўленыя вайскоўцы, партыйныя функцыянеры і, натуральна, замежныя шпегуны.
Справа 1935 г. “Як савецкія педагогі пасадзілі антысавецкага калегу”
таму
Ад пачатку трыццатых гадоў вызначэнне “антысавецкі” стала ўніверсальна знічтажальным для ўсяго, што не падабалася савецкай уладай.
Справа 1942 г. “Стукач на фронце”
таму
Падчас Другой сусветнай вайны амаль кожны чырвонаармеец напэўна разумеў, што на фронце ў яго ёсць двое ворагаў.
Справа 1937 г. “Следчы ланцужок”
таму
У трыццатыя гады арышт аднаго “ворага народа” аўтаматычна азначаў, што цягам наступных дзён напэўна арыштуюць яшчэ як мінімум колькі дзясяткаў.
Справа 1936 г. “Антысавецкі анекдот коштам у пяць гадоў лагероў”
таму
Арышт нашага земляка, гамяльчаніна Марка Ільіча Эткінда, як і мае быць, пачаўся з даносаў, якія амаль сінхронна паступілі ва Упраўленне Нежынскага НКВД 6 лютага 1936 года.
Справа 1946 г. “Берлін, каханне, дэзерцірства”
таму
Біяграфія нашага земляка Івана Мятлова даволі тыповая для пакалення, народжанага ў сярэдзіне дваццатых гадоў.
Справа 1945-1998 гг. “Добрая хата як матыў для арышту гаспадыні”
таму
Справа нашай зямлячкі Марыі Васільеўны Кажэлаевай унікальная хаця б тым, што цягнулася яна ажно пяцьдзясят чатыры гады…
Справа 1937 г. “Каралева гомельскіх кантрабандыстаў”
таму
Кантрабанда ў сумежжы заўсёды была, заўсёды ёсць і, безумоўна, ніколі не знікне.
Справа 1922 г. «Жанчыны ў ВЧК»
таму
Бальшавіцкі дэкрэт пра роўныя правы мужчын і жанчын, прыняты ў снежні 1917 года, дзіўным чынам адбіўся на кадрах ВЧК, якая была створаная паводле бальшавісцкага дэкрэту таксама ў снежні 1917 года.