На ўліку КДБ
Кожны грамадзянін СССР ад самога нараджэння трапляў на нейкі ўлік. Спярша – па месцы прапіскі, потым – па месцы вучобы, потым – у складзе піянерскай арганізацыі. Камсамол, прафкам, спарткам, добраахвотная народная дружына, АСАВІЯХІМ, ваенкамат, асобы аддзел Савецкай арміі… Яшчэ быў улік у партыйнай арганізацыі для членаў КПСС і ўлік у міліцыі для правапарушальнікаў.
Але ж самым страшным было патрапіць у поле зроку савецкіх спецслужбаў. Такі ўлік за сталінскімі часамі мог скончыцца ў лепшым разе турэмным тэрмінам, а ў горшым – расстрэлам.
Цяпер архівы савецкіх спецслужбаў адкрытыя для вывучэння ва Украіне. У гэтых архівах – тысячы справаў і на нашых землякоў.
Чытаем, слухаем і ўражваемся…
Уладзіслаў Ахроменка
Справа 1919 г. “Дні і турботы Гомельскага ЧК”
таму
Вайна паміж бальшавікамі і белагвардзейцамі выявіла ў людзей шмат нечаканых…
Справа 1942 г. “Расстрэльны прысуд для памерлага”
таму
У 1941 годзе шмат чэкістаў мабілізавалі на фронт, пераважна – у Асобыя аддзелы. Упраўленне тых Асобых аддзелаў было створана 17 ліпеня 1941 года з мэтай барацьбы са шпіянажам і здрадай у Чырвонай Арміі і ліквідацыі дэзерцірства.
Справа 1947 г. “Ветэран Вялікай Айчынай з гомельскага гестапа”
таму
Акупацыя Беларусі паставіла перад гітлераўцамі шмат пытанняў. Каму даручыць брудную…
Справа 1938 г. “Як местачковая салідарнасць перамагла райаддзел НКВД”
таму
У трыццатыя гады оперупаўнаважаны раённага НКВД быў на падведамаснай тэрыторыі сапраўдным царом і богам.
Справа 1952 г. “Яўрэйскія дактары – вылюдкі рода чалавечага”
таму
13 студзеня 1953 года ў газеце “Праўда” было надрукавана ўрадавае паведамленне – “Арышт групы дактароў-шкоднікаў”. Абсалютная большасць арыштаваных была яўрэямі.
Справа 1940 г. “Усе размовы бацькі я занатоўваў у сшытак з мэтай перадаць у НКВД…”
таму
Большасць следчых спраў 30-х гадоў уражваюць найперш сваім цынізмам.
Справа 1936 г. “Савецкі пралетарыят супраць савецкай улады”
таму
Савецкі пралетарыят, паводле ленінска-сталінскага вучэння, быў вянцом эвалюцыі чалавецтва. Ва…
Справа 1949 г. “Русская освободительная армия” супраць беларускіх партызан
таму
У сярэдзіне 1942 года ў нямецкім палоне было каля трох з паловай мільёнаў чырвонаармейцаў. Яны паміралі з голаду, каналі ад хвароб і эпідэмій, іх рэгулярна расстрэльвалі за непакорнасць і спробы ўцёкаў.
Справа 1941 г. “Чэкісцкія зачысткі напярэдадні нацысцкай акупацыі”
таму
Напрыканцы чэрвеня 1941 года па турмах НКВД у Беларусі і Украіне пракацілася лютая хваля расстрэлаў.
Справа 1937 г. “Як вайскоўцы-беларусы планавалі забойства таварыша Варашылава”
таму
Сярод шматлікіх абвінавачванняў, якія НКВД ставіла ў віну арыштаваным, ці не самым страшным была “арганізацыя замахаў на савецкіх правадыроў”.