Пайшоў з жыцця беларускі паэт Беласточчыны Віктар Швед
“Віктар Швед быў адным з тых Беларусаў старэйшага пакалення, якія сэрцам і душою стаялі пад бел-чырвона-белым сцягам – і такім ён застанецца ў нашай памяці назаўсёды”, – кажа старшыня Беларускага гістарычнага таварыства, прафесар універсітэта ў Беластоку Алег Латышонак:
– Заўсёды мусіў быць прысутным пры ўсім беларускім, што толькі нараджалася. Ён проста быў нястомны ў сваёй беларушчыне. У змаганні за беларушчыну. Таксама заўсёды можна было спадзявацца, што на ўсіх мерапрыемствах Беларускага гістарычнага таварыства і ўсіх іншых арганізацый Віктар, калі толькі здаровы, напэўна будзе. Быў вялікім беларускім патрыётам. Без яго прысутнасці не магло адбыцца святкаванне 25 Сакавіка. Належыў да тых беларусаў старэйшага пакалення, якія сэрцам і душою сталі пад бел-чырвона-белы сцяг. І як такі назаўсёды з намі застанецца.
“Сустрэча з паэтам Віктарам Шведам была адным з вельмі важных момантаў у маім жыцці,” – кажа былы міністр культуры Беларусі, былы амбасадар ў Польшчы і Францыі, цяпер член прэзідыума Каардынацыйнай Рады па ўрэгуляванні палітычнай сітуацыі ў Беларусі Павал Латушка. “Я ўдзячны Госпаду Богу і майму лёсу, што пазнаёміўся з такім выбітным, выключным чалавекам,” – кажа Павал Латушка:
– Неаднойчы мне прыходзілася публічна карыстацца яго словамі, якія ён калісьці напісаў для нас для ўсіх – для беларусаў. І гэта было 23 жніўня ў Менску, калі я выступаў на мітынгу перад больш чым 100 тысячамі грамадзян Беларусі. І гэта было на мінулым тыдні, калі я чытаў упершыню ў сваім жыцці інаўгурацыйную лекцыю ў Варшаўскім універсітэце для будучых студэнтаў беларусістыкі. Гэтыя словы гучаць так: “Я беларус і гэтым ганаруся, ніколі і нідзе не адракуся, што беларусам жыў і буду жыць”. Так і будзе жыць у нашых сэрцах памяць пра славутага беларускага паэта з вёскі Мора Віктара Шведа.
Нестар беларускай літаратуры на Беласточчыне Віктар Швед памёр 22 кастрычніка на 96-м годзе жыцця. Сёння, 23 кастрычніка, а 17.00 адбудзецца паніхіда ў царкве Святога Духа на Антонюку ў Беластоку. Заўтра а 8.30 там жа пройдзе літургія і развітанне. Пахаваюць паэта на родных могілках у вёсцы Мора.
Валя Лаеўская, Беларускае Радыё Рацыя
* * *
Віктар Швед — паэт, перакладчык, публіцыст, грамадскі дзеяч. Нарадзіўся 23 сакавіка 1925 года ў вёсцы Мора на Беласточчыне. Пісаў на беларускай і польскай мовах. Сузаснавальнік Беларускага літаратур-нага аб’яднання „Белавежа”. Сябра Саюза польскіх літаратараў і ганаровы — Саюза пісьменнікаў Беларусі. У гэтым годзе яму споўнілася 95 гадоў.
За выдатныя дасягненні ў галіне літаратурнай творчасці, культурнай і грамадскай дзейнасці атрымаў, між іншым, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Ордэн Францішка Скарыны, Order Świętych Równych Apostołom Cyryla i Metodego, грамадскі ордэн „За вернасць Бацькаўшчыне”, Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloriа аrtis”.
Дэбютаваў 24 сакавіка 1957 года вершам „Я — беларус” у тыднёвіку „Ніва”. У гэтым выданні і яго дадатку для дзяцей „Зорка” публікаваў амаль усе свае вершы.
Выдаў 16 зборнікаў вершаў: „Жыццёвыя сцежкі” (1967), „Дзяцінства прыстань” (1975), „Дружба” (1976), „Мая зялёная Зубровія” (1990), „Родны схоў” (1991), „Вясёлка” (1991), „Wiersze wybrane” (1997), „Вершы Натальцы” (1998), „Выбраныя вершы” (2000), „Lata wiatr skrzydlaty” (2000), „Śmiech nie grzech” (2000), „Мае Айчыны” (2003), „Przemijanie” (2006), „Смяшынкі” (2009), „Śmieszynki” (2010), „Адплываем з Мора” (2010).
Ён таксама аўтар тома ўспамінаў „З Мора ў горад” (2015), якія ахопліваюць міжваенны час, Другую сусветную вайну і пасляваенны перыяд да 1987 года. У 2020 годзе выйшаў другі том успамінаў „З горада ў Мора”, які ахоплівае чарговыя 30 гадоў.
Сёння, 23 кастрычніка, а 17.00 адбудзецца паніхіда ў царкве Святога Духа на Антонюку ў Беластоку. Заўтра а 8.30 там жа пройдзе літургія і развітанне. Пахаваюць паэта на родных могілках у вёсцы Мора.
Беларускае Радыё Рацыя
