XIX Трыялог у Крынках: BELARUSIAN OUTSIDE (абноўлена)
Беларусы і Беларусь па-за межамі. Так можна акрэсліць тэму дыскусій у межах сёлетняга “Трыялогу”, які прайшоў у Крынках 31 жніўня і 1 верасня на тэму BELARUSIAN OUTSIDE.
Беларускі эсэіст, філосаф, тэарэтык літаратуры Валянцін Акудовіч упершыню ўзяў удзел у гэтым мерапрыемстве. Ён лічыць, што абыякавым стаўленнем да дыяспары і беларускай нацменшасці дзяржава губляе вельмі шмат:
– Тое, што яна амаль наўмысна адсякае сябе ад шматлікіх дыяспар, і найперш Падляшша, гэта канцэптуальная памылка. Падтрымаць антыасіміляцыю нашых беластоцкіх беларусаў – гэта надзвычай важна. У дадатак скажам, нават асіміляваныя яны і іх дзеці ўсё роўна яшчэ доўга будуць адчуваць сябе беларусамі. І нейкім чынам гэта адгукалася б у свеце, скажам шмат хто стаў бы знакамітым, вялікім, ён бы казаў, што ён беларус.
Старшыня фонду Villa Sokrates, арганізатар “Трыялогу”, выбітны мастак Лявон Тарасэвіч на пытанне, ці важным ёсць месца нараджэння чалавека, адказаў наступным чынам:
– Людзі, якія жывуць у індустрыяльным грамадстве, потым жывуць у розных месцах, для іх не мае значэння дзе яны знаходзяцца. Яны працуюць там, дзе могуць спаўняць свае мары. Яны не абцяжараныя сумам па месцы нараджэння. Але ж для мастака гэта фундаменты творчасці, калі камусьці гэта абыякава, то ён можа пашкадаваць.
XIX “Трыялог” у Крынках завяршыўся канцэртам з удзелам беларуска-расейскай выканаўцы Галіны Чыкіз, якая цяпер жыве ў Нямеччыне, а таксама беларускага трыё Port Mone.
“У Беларусі мала такіх дыскусій і сустрэч, дзе ў свабоднай атмасферы людзі могуць абмеркаваць важныя для дзяржавы і для нацыі пытанні”. Так вынікі сёлетняга “Трыялогу” у Крынках на тэму BELARUSIAN OUTSIDE падводзіць журналіст тэлеканала “Белсат” – Павел Мажэйка. Ён быў удзельнікам панэлі на тэму “Медыя”, і кажа, што незалежныя СМІ працягваюць выконваць сваю функцыю, не зважаючы на ўсе неспрыяльныя абставіны:
– “Белсат” і “Радыё Рацыя”, а таксама іншыя медыі, якія працуюць з-за мяжы для Беларусі, абсалютна выконваюць сваю задачу нягледзячы на гэтыя тысячныя штрафы, пераследы, арышты і крымінальныя працэсы. Справу мы выконваем і нельга казаць, што мы па-за Беларуссю, па-за працэсам. Адзінае, што ў гэтай сітуацыі я б асабіста хацеў ад беларускай улады, ці тых людзей, якія трымаюць сёння ўладу ў Беларусі, хаця б не перашкаджаць.
“Медыя робяць нават больш за свае магчымасці. Мы ўсе ў Беларусі працуем з вялікай доляй энтузіазму”. Кажа беларускі журналіст і літаратар Сяргей Дубавец. Ён звяртае ўвагу, што ў нашай краіне ёсць такі феномен, як дзяржаўныя медыя, якія займаюцца не столькі журналістыкай, колькі ідэалогіяй. “Уласна прафесійная журналістыка – гэта ўсё недзяжаўнае”:
– Яно існуе з вялікай доляй энтузіязму, яно ўвесь час пад прэсінгам. Тыя ж белсатаўскія журналісты, як мы ведаем, сотні штрафаў атрымліваюць. Іх хапае міліцыя, а яны ўсё адно здымаюць. Гэта матывуецца не толькі іх заробкамі, і не столькі іх заробкамі, колькі місіяй.
“У Беларусі ўсе недзяржаўныя журналісты матываваныя сваёй місіяй”, – дадае Сяргей Дубавец.
Па выніках “Трыялогу” у Крынках традыцыйна пабачыць свет выданне Annus Albaruthenicus, якое прэзентуе і падсумуе вынікі сёлетніх дыскусій.
[Not a valid template]
Як кажа кіраўніца Згуртавання беларусаў свету “Бацькаўшчына” Алена Макоўская, ёй падабаецца тэма сёлетняга “Трыялогу” сваёй шматзначнасцю:
— Belarusian Outside — гэта тыя беларусы, што жывуць па-за межамі Беларусі, ці сама Беларусь ужо сёння outside як бы сваёй дыяспары і тых нейкіх прагрэсіўных тэндэнцый, якія адбываюцца ў свеце. Сёння я якраз хацела паразважаць на гэту тэму ў час дыскусіі, бо яна вельмі сугучна таму, што гучала у час апошняга з’езду беларусаў свету, пра што мы казалі і на што мы звярталі ўвагу дзяржаўных устаноў Беларусі. А менавіта на тое, што трэба наладзіць больш інтэнсіўную працу, актывізаваць працу з беларускім замежжам.
Журналіст і перакладчык Ян Максімюк першы раз удзельнічаў у “Трыялогу”, калі мерапрыемстваў арганізоўваў яшчэ сам Сакрат Яновіч. Тэма сённяшняга “Трыялогу”, кажа, выклікае дзве асацыяцыі:
— Ну, што я, скажам outsude-беларус, я чалавек, які ніколі не жыў у Беларусі. Раней жыў у Польшчы, 20 гадоў жыву ў Чэхіі. То бок я ўжо крышку гляджу на Беларусь outsude, ці на Беларусь тую, што называецца Рэспублікай Беларусь, ці на сваю ўнутраную Беларусь, якая называецца Падляшшам, гэта я ўжо крышку з боку. Так што гэта першая такая асацыяцыя – асабістая. Ну, а другая асацыяцыя, што тут, на гэтых Трыялогах наогул прапанавалася: такі погляд з боку.
У межах “Трыялогу” у Крынках дыскусіі праходзяць у трох панэлях: літаратура, медыя і культура. Увечары яшчэ запланаваная музычная частка з удзелам, у тым ліку, беларускага гурта Port Mone.
[Not a valid template]
Традыцыйна “Трыялог” адкрыла мастацкая выстава ў галерэі “Крынкі”. Сёлета яна называецца PRA__BEL, і паказвае працы мастакоў, якія цяпер жывуць і працуюць па-за межамі Беларусі.
Кажа куратар выставы, мастак Андрэй Дурэйка:
— Часамі мы гаворым, што яны з’ехалі і ўжо не беларусы нібы, а гэта вялікая памылка. Мне здаецца, што вельмі важна інтэграваць, альбо ведаць культурны кантэкст людзей, і тады развіваць гэтую тэму Беларусі пашыранай. Што мы маем сваіх агентаў за мяжой, якіяя атрымалі за апошнія 20 гадоў добрую адукацыю ў найлепшых школах Еўропы і Амерыкі. Нам ёсць, што паказаць, нам ёсць, аб чым казаць.
Выставу пад назвай PRA__BEL можна паглядзець у галерэі “Крынкі”.
Поўны матэрыял з адкрыцця выставы слухайце ў далучаным гукавым файле:
Яна Запольская, Беларускае Радыё Рацыя
