«Цэны на аснаўныя спажывецка-бытавыя тавары ў Польшчы як раслі, так і растуць. Перш-наперш, калі робіш пакупкі ў сетцы крамаў, кідаецца ў вочы паўсюдная прамоцыя.
Калі купішы два такія самыя прадукты, будзе зніжка на 30 або і 50%, а калі закупішся на больш чым, скажам 20 зл, пры наступных закупах будзе таней на …цыгарэты і г.д, і гд.»
Купляць ці не?
Пералік цэн таварных катэгорый, вызначаны на аснове адабраных 40 тавараў, паказвае, што ў верасні г.г. у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года выраслі цэны ў 9 з 10 катэгорый: бытавая хімія і касметыка, харчовыя дабаўкі, мяса, мясная нарэзка і рыба, замарожаныя прадукты, малочная прадукцыя, напоі, прысмакі, сыпкія прадукты, танізатары ( кава, гарбата) і піва.
У параўнанні з мінулым годам патаннелі толькі прадукты з тлушчам (на 5,15%).
Больш за ўсё падаражэлі напоі — у верасні іх цана ўзрасла на 19,37 працэнта у параўнаммі з леташнім вераснем, а найменшая розніца была зафіксавана ў бытавой хіміі і касметыцы (+2,86%).
Сеткі крамаў па-рознаму падвышаюць (або паніжаюць) цэны.
«Зніжэнне коштаў зафіксавана толькі ў чатырох гандлёвых сетках, а ў астатніх дзевяці цэны на правераныя тавары былі вышэй, чым у жніўні гэтага года», — адзначылі аўтары. Дадалі таксама, што найбольшы месячны рост быў у сетцы Lidl (71,05%), а найбольшае падзенне ў крамах Selgros Cash and Carry (-1,16%).
Сярэдняя цана кошыка ў верасні гэтага года павялічыўся больш чым на 25 злотых у параўнанні са жніўнем – гаворыцца ў справаздачы агенцтва ASM Sales Force. Больш за ўсё падаражэлі 9 з 10 катэгорый тавараў, амаль на 20%. – напоі. Затое патаннелі прадукты з тлушчам.
У гадавым вылічэнні рост коштаў на прадукцыю назіраўся ў 9 з 13 сетак. Найбольшы гадавы рост кошыка – паводле аўтараў – быў зафіксаваны ў сетцы Biedronka; цэны выраслі больш чым удвая (50,31%), гэта значыць на 109,10 злотых больш, чым у 2023 годзе. Зніжэнне коштаў зафіксавана ў наступных крамах: Makro Cash and Carry (-2,55%), E.Leclerc (-2,41%) і Carrefour (-2,19 працэнта). «Сярэдні кошт кошыка ў параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года павялічыўся на 8,50%, з 285,05 злотых у верасні 2023 года да 309,27 злотых у верасні 2024 года», — паведамілі аўтары.
Чаму так?
Прыведзеныя ў справаздачы дадзеныя паказваюць, што ў верасні сярэдні кошт кошыка з самымі папулярнымі паўсядзённымі таварамі павялічыўся на 25,07 злотых, або 8,82%, да 309,27 злотых у месячным вылічэнні.
Агенцтва ASM Sales Force даследуе цэны на аднолькавыя 40 тавараў у 13 гандлёвых сетках у традыцыйных крамах і ў канале электроннай камерцыі. Даследаванне ўключае ў сябе параўнанне коштаў аналагічных FMCG тавараў (адных і тых жа брэндаў і аднолькавай вагі) з розных катэгорый у стацыянарных крамах, інтэрнэт-крамах і т.зв. гібрыды, г.зн. сеткі, якія прадаюць як онлайн, так і афлайн.
Трывожныя дадзеныя стану польскага грамадства
Апошняя справаздача EAPN Polska (Poverty Watch) аб беднасці паказала, што ў 2023 годзе амаль кожны пятнаццаты паляк жыў у крайняй галечы, а амаль палова грамадства змагалася з рознымі формамі адчужэння.
Агульныя маштабы крайняй беднасці павялічыліся прыкладна з 1,7 мільёна чалавек у 2022 годзе да 2,5 мільёна ў 2023 годзе. Апошні раз такі ровень крайняй беднасці быў зафіксаваны ў 2015 годзе. Пагоршылася становішча сем’яў з дзецьмі, пажылых людзей і людзей з абмежаванымі магчымасцямі.
У справаздачы EAPN падкрэсліваецца, што крайняя беднасць узнікае, калі выдаткі хатніх гаспадарак ніжэйшыя за пражытачны мінімум. У мінулым годзе яна была ацэненая на 913 злотых на аднаго чалавека і 2465 злотых на сям’ю з чатырох чалавек з двума дзецьмі. Пражыванне ў такой сітуацыі больш за два месяцы ўяўляе пагрозу вашаму фізічнаму здароўю.
2,5 мільёна палякаў жывуць у крайняй галечы, а 17,6 мільёна – на мяжы беднасці (46 % насельніцтва!) – гэта таксама апошнія дадзеныя, з кастрычніка 2024.
Юрка Ляшчынскі, Беларускае Радыё Рацыя
(паводле PAP, TVN, Gazeta Polska)
