6 ліпеня спаўняецца 120 гадоў з дня нараджэння беларускага грамадска-культурнага дзеяча, паэта, перакладчыка, вучонага, драматурга Пятра Глебкі (1905-1969).
Пачатак творчага шляху Пятра Глебкі быў тыповым для многіх прадстаўнікоў маладога літаратурнага пакалення 1920-х гадоў – выхадцаў з вясковага асяроддзя.
Нарадзіўся будучы паэт у вёсцы Вялікая Уса Уздзенскага раёна Менскай вобласці ў сялянскай сям’і. У 1923 годзе закончыў сямігодку. Потым паступіў у Беларускі педагагічны тэхнікум, з 1927 года працягваў навучанне на педагагічным факультэце Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (БДУ).
У 1925 годзе Пятро Глебка стаў сябрам літаратурна-мастацкага аб’яднання “Маладняк”, праз год сябрам літаратурна-мастацкага аб’яднання “Узвышша”. Пасля заканчэння ўніверсітэта юнак працаваў у рэдакцыях газеты “Калгаснік Беларусі”, часопіса “Полымя рэвалюцыі”, быў кансультантам па паэзіі ў Саюзе пісьменнікаў БССР. Аднак асноўным заняткам Пятра Глебкі заставалася літаратурная творчасць.
Першыя вершы паэта з’явіліся ў 1925 годзе ў газетах “Беларуская вёска”, “Савецкая Беларусь”, часопісах “Работніца і сялянка”, “Беларускі піянер” і іншых:
Так з’явіўся на свет паэт –
Непакліканы
І непрызнаны –
Малады безыменны паэт,
Да вушэй у красу закаханы.
Ён шукаў незвычайнай красы,
Ад каторай дужэюць калекі,
Ад каторай палі і лясы
Б’юць паклоны да ног чалавеку.
У 1927 годзе выйшаў першы зборнік Пятра Глебкі “Шыпшына” – красамоўны ўзор лірычнай паэзіі, глыбокае выяўленне душы Пятра Глебкі, сведчанне яго самабытнага таленту. Вершы прысвечаны роднаму краю, у якім адбываліся істотныя змены; у іх творча асэнсоўваюцца палітычныя, эканамічныя і ваенныя падзеі гісторыі Беларусі. Тэма кахання стала адным з важных сродкаў самавыяўлення Пятра Глебкі. Створаны паэтам эскіз прыроды ў яго прыродаапісальных цыклах спрыяе раскрыццю стану лірычнага героя. У пазнейшых зборніках паэзіі – “Урачыстыя дні” (1930), “Хада падзей” (1932), “Чатыры вятры” (1935), “Мужнасць” (1938) – яскрава адбілася атмасфера літаратурнага жыцця 1930-х гадоў з яе натхнёным услаўленнем гераічнай сучаснасці і апафеозам рэвалюцыі.
У час Другой сусветнай вайны паэт працаваў у рэдакцыях франтавых газет “За Савецкую Беларусь”, “За свабодную Беларусь”. Пад псеўданімам Язэп Касіла друкаваў сатырычныя творы ў газеце-плакаце “Раздавім фашысцкую гадзіну” і “Партызанскай дубінцы”. У 1943–1945 гадах паэт з’яўляўся рэдактарам выдавецтва “Савецкая Беларусь”, галоўным рэдактарам Дзяржаўнага выдавецтва БССР у Маскве.
У 1944 годзе Пятро Глебка быў прызначаны кіраўніком групы па складанні “Руска-беларускага слоўніка” (1953).
Пасляваенная дзейнасць Пятра Глебкі цесна звязана з Акадэміяй навук БССР (АН БССР). Працаваў старшым навуковым супрацоўнікам у Інстытуце літаратуры, мовы і мастацтва, затым загадчыкам сектара лексікаграфіі, дырэктарам Інстытута мовазнаўства. За час, калі быў дырэктарам Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору (1957–1969), Пятро Глебка надрукаваў дзясяткі навуковых прац і артыкулаў па праблемах беларускай лексікаграфіі, мастацтвазнаўства і фалькларыстыкі. Ён стаў ініцыятарам выдання шматтомнага “Збору беларускага фальклору” (з 1970 г.). У 1950 годзе пісьменнік быў выбраны членам-карэспандэнтам, а ў 1957 годзе акадэмікам АН БССР. У 1968–1969 гадах выконваў абавязкі акадэміка-сакратара Аддзялення грамадскіх навук…
Плённай была і творчая дзейнасць Пятра Глебкі. Галоўнымі тэмамі пасляваеннай творчасці з’яўляліся аднаўленне беларускіх гарадоў і вёсак, памяць вайны, барацьба за мір. Пятро Глебка прымаў актыўны ўдзел у грамадскім жыцці краіны. Выбіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР (1955–1967). Як член дэлегацыі Беларусі неаднаразова ўдзельнічаў у рабоце сесій Генеральнай Асамблеі ААН.
Імя паэта прысвоена Літвянскай школе (Уздзенскі раён), яго імем названа вуліца ў Менску. На доме, дзе ён жыў, усталявана мемарыяльная дошка.
Беларускае Радыё Рацыя
