Беларусь: Лукашэнка ідзе на чарговы тэрмін. Трамп пагражае пошлінамі: як рэагаваць Еўропе? Эстонія: пяць працэнтаў ВУП на абарону? Падрабязнасці свежых матэрыялаў замежнай прэсы.

У нядзелю ў Беларусі адбудуцца прэзідэнцкія выбары. Кіруючы з 1994 года, дыктатар Аляксандр Лукашэнка мае намер застацца ў крэсле на сёмы тэрмін. Пасля выбараў у 2020 годзе ў краіне праходзілі масавыя пратэсты ў сувязі з меркаванымі фальсіфікацыямі. Пратэсты былі жорстка задушаныя. Рыжскі партал Delfi аналізуе становішча спраў.
«На гэтым тыдні Лукашэнка зноў будзе гуляць у ‘выбары’. Няма сумневаў у тым, што вынікі будуць сфальсіфікаваныя. Апазіцыйная арганізацыя былых супрацоўнікаў беларускіх сілавых структур ByPol сцвярджае, што 97 працэнтаў кіраўнікоў выбаркамаў ужо маюць досвед фальсіфікацыі вынікаў галасаванняў. Акрамя таго, на гэты раз упершыню не будзе ўвогуле ніякай магчымасці незалежнага назірання і ніякіх кандыдатаў ад дэмакратычнай апазіцыі. За мяжой таксама не будуць адкрыты выбарчыя ўчасткі — з тым каб прымусіць жадаючых прагаласаваць прыехаць для гэтага ў Беларусь», — піша латвійскае выданне.
Падчас свайго выступу па відэа ў рамках эканамічнага форума ў Давосе прэзідэнт ЗША Дональд Трамп заклікаў сусветны бізнэс размяшчаць свае вытворчасці ў ЗША. Па словах Трампа, дзякуючы зніжэнню падаткаў і таннай энергіі на базе нафты і газу, «проста не будзе лепшага месца на Зямлі для стварэння працоўных месцаў». А тыя, хто не будзе вырабляць свае тавары ў саміх Злучаных Штатах, стануць плаціць пошліны за доступ на амерыканскі рынак, — заявіў Трамп. Еўрапейская прэса разважае пра тое, які адказ на гэта дасць Еўропа. «У пытаннях эканамічнай палітыкі Еўропа спрабуе выйсці з арбіты Злучаных Штатаў», — з задавальненнем адзначае іспанскі партал eldiario.es.
«Брусель, здаецца, мяняе свой суператлантычны дыскурс. На фоне разбуральнай хвалі, справакаванай Трампам, фон дэр Ляйен спрабуе зноўку стварыць больш збалансаваныя і заснаваныя на супрацоўніцтве гандлёвыя і інвестыцыйныя адносіны з Пекінам. Тым самым яна ўпісваецца ў лінію, якая праводзіцца віцэ-прэм’ерам Кітая Дын Сюэсянам. Аднак да падпісання маштабнага інвестыцыйнага пагаднення паміж ЕС і Кітаем яшчэ трэба прайсці доўгі шлях. У Давосе Еўропа нанова адкрывае для сябе вялікі свет — дзе свет не сышоўся клінам на адных толькі Злучаных Штатах. Еўропа, безумоўна, будзе шукаць новыя магчымасці ў Паўднёва-Усходняй Азіі, Афрыцы, Мексіцы, краінах МЕРКАСУР і Чылі. Калі Брусель запусціць матор сваёй гіганцкай гандлёвай і дыпламатычнай машынерыі, то ён зможа вельмі шмат чаго дамагчыся», — падкрэслівае іспанскае выданне.
Прэм’ер-міністр Эстоніі Крыстэн Міхал мае намер павялічыць выдаткі сваёй краіны на абарону да ўзроўню ў пяць працэнтаў ВУП — як таго і запатрабаваў ад усіх краін НАТА прэзідэнт ЗША Дональд Трамп. Эстонія, якая раней уключыла ў свае планы асігнаванні на абарону ў памеры 3,7 працэнта ВУП з 2026 года, па гэтым паказчыку ўжо зараз апярэджвае многія краіны. Аглядальнікі абмяркоўваюць, ці апраўданая мэта ў пяць працэнтаў — і як можна яе дасягнуць. У сваім артыкуле талінская Eesti Päevaleht піша аб тым, што павышэнне выдаткаў на абарону апраўдана і нават абяцае перавагі.
«Няма ніякіх сумневаў у тым, што ў бягучай геапалітычнай сітуацыі мы проста абавязаныя падвысіць нашыя выдаткі на абарону да пазначаных пяці адсоткаў ВУП. У канчатковым выніку гэта — перадумова для таго, каб мы маглі заручыцца неабходнай падтрымкай са боку ЗША ў пытанні нашай абароны. Ключавое пытанне тут, вядома, складаецца ў наяўнасці ці адсутнасці ўласнай абароннай прамысловасці. Калі ў краіны ёсць канкурэнтаздольная абаронная прамысловасць, то для яе павышэнне выдаткаў на абарону азначае лепшыя магчымасці збыту на сусветным рынку, паступленні ў казну і ў канчатковым рахунку — эканамічны рост», — падкрэслівае эстонскае выданне.
У баварскім Ашафенбургу ў выніку нападзення ўзброенага нажом чалавека на групу дзіцячага сада — двое загінуўшых. Яшчэ трое былі параненыя, але іх жыццё зараз па-за небяспекай. Меркаваны забойца — 28-гадовы афганец — узяты пад варту і заключаны ў псіхіятрычную клініку. Шырокі рэзананс і палітычныя спрэчкі выклікаў і той факт, што мужчына раней ужо трапляў у поле зроку праваахоўнікаў у сувязі з ужываннем гвалту, а акрамя таго, быў ужо абавязаны пакінуць краіну. На тле гэтай гісторыі мюнхенская Süddeutsche Zeitung не згодна з патрабаваннем лідэра ХДС Мерца аб «фактычнай забароне на ўезд у краіну».
«У Нямеччыны — мяжа працягласцю 3876 кіламетраў, і верыць у тое, што яе ўдасца эфектыўна ахоўваць, значыць аддавацца ілюзіям. І паколькі ў той жа самы час план Мерца ідзе настолькі насуперак з міжнароднымі абавязаннямі Нямеччыны, не варта дзівіцца, калі дзяржавы, якія мяжуюць з ёй, наогул кінуць немцаў сам-насам з іх праблемамі на мяжы. Той, хто адмаўляецца ад супрацоўніцтва, не павінен потым дзівіцца. А галоўнае: гэта нічога не зменіць у жыццёвых абставінах у інтэрнатах для бежанцаў, у выніку якіх такая высокая колькасць маладых мужчын шыбуюць на тую сцежку або набываюць псіхічныя захворванні — ці і тое, і іншае адразу», — піша нямецкае выданне.
Агляд сусветнай прэсы падрыхтавала Вольга Сямашка