Станіслаў Манюшка
Вуліца Інтэрнацыянальная, размешчаная ў самым сэрцы Менску, уяўляе сабой адну са старэйшых і найбольш значных вуліц горада, гісторыя якой налічвае сотні гадоў. За час свайго існавання вуліца не аднойчы мяняла сваю назву. Пад яе маставой хаваюцца падземныя лабірынты, а сцены старадаўніх будынкаў захоўваюць успаміны пра выбітных асобаў і падзеі.
Ад Турэмнай да Гаўптштрасэ
Гісторыя заходняй часткі сучаснай Інтэрнацыянальнай вуліцы сягае XVI стагоддзя, калі яна насіла назву Зборавая. Такое імя вуліца атрымала дзякуючы кальвінскаму збору, збудаванаму на сродкі князя Мікалая Радзівіла Чорнага. Гэта назва захоўвалася да 1866 года, калі вуліца была перайменавана ў Турэмную па з’яўленні на ёй Пішчалаўскага замка, цяпер вядомага як Валадарка. Аднак ужо ў 1882 годзе вуліца стала Праабражэнскай. У наступныя гады назва вуліцы змянялася ў залежнасці ад палітычнай кан’юктуры: Інтэрнацыянальная пры савецкай уладзе і Гауптштрасэ (Галоўная вуліца) падчас нямецкай акупацыі ў гады Другой сусветнай вайны.
Усходняя частка сучаснай Інтэрнацыянальнай першапачаткова называлася Валоцкая, што звязана з валокамі – месцамі, дзе тавары перавозілі па сушы між рэкамі. У 1866 годзе Валоцкая вуліца была перайменавана ў Хрышчэнскую, а пасля рэвалюцыі – у Кастрычніцкую. У 60-х гадах XX стагоддзя абедзве часткі вуліцы былі аб’яднаны пад назвай “Інтэрнацыянальная”.
Ваньковіч, Манюшка і “Еўропа”
На вуліцы Інтэрнацыянальная захавалася мноства гістарычных будынкаў, сярод якіх асабліва вылучаюцца Дом Манюшкі, Дом Ваньковічаў і гасцініца Еўропа. Дом Ваньковічаў быў цэнтрам культурнага жыцця Менску, дзе праходзілі літаратурныя і музычныя вечарыны. Тут збіраліся прадстаўнікі інтэлектуальнай і творчай эліты, такія як мастак Валенцій Ваньковіч, кампазітар Станіслаў Манюшка і пісьменнік Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч. Пасля паўстання 1830-1831 гадоў маёмасць Ваньковічаў была канфіскаваная, а ў будынку размяшчаліся розныя ўстановы: ад канцылярыі губернатара да камунальных кватэр у савецкі час.
Дом Ваньковічаў
Дом, дзе жыла сям’я Станіслава Манюшкі, выбітнага кампазітара і дырыжора, які пакінуў значны след у музычнай культуры Беларусі і Польшчы, размяшчаўся на рагу вуліц Інтэрнацыянальнай і Энгельса. Тут малады Манюшка асвойваў ігру на фартэпіяна, скрыпцы ды іншых інструментах, складаў свае першыя творы. Дом Манюшкі хутка стаў цэнтрам прыцягнення для аматараў музыкі і мастацтва, які збіраў не толькі прадстаўнікоў інтэлігенцыі, але і вядомых музыкаў ды пісьменнікаў. Пасля ад’езду сям’і Манюшкі, дом неаднаразова мяняў уладальнікаў, а ў сярэдзіне XIX стагоддзя ў ім адкрылася нотная крама і кнігарня.
Гасцініца “Еўропа” лічылася адной з самых сучасных і раскошных у Менску. Вытанчаны інтэр’ер, высокі ровень сэрвісу і гасціннасць персанала прыцягвалі сюды самых заможных гасцей. Тут спыняліся знакамітасці, праводзіліся балі і канцэрты, працаваў адзін з найлепшых рэстаранаў горада. У гатэлі меліся электрычнае асвятленне, вадавод, каналізацыя і нават ліфт. Сярод вядомых пастаяльцаў гатэля былі, напрыклад, Уладзімір Маякоўскі і Марк Шагал.
Гасцініца “Еўропа”
Схаваная таямніца
Нямногія ведаюць, што пад гэтай ажыўленай вуліцай хаваюцца падземныя лабірынты. Падземныя збудаванні пад вуліцай Інтэрнацыянальная маюць даўнюю гісторыю, якая сыходзіць каранямі ў сярэднявечча. Манаскія ордэны, якія месціліся ў горадзе, актыўна выкарыстоўвалі падземныя камунікацыі, у тым ліку для захоўвання царкоўных каштоўнасцяў. Так, пад Інтэрнацыянальнай былі выяўлены рэшткі падземных галерэй, якія, верагодна, выкарыстоўваліся манахамі для перамяшчэння паміж рознымі часткамі манастырскага комплексу.
Акрамя таго, вуліца Інтэрнацыянальная была цэнтрам гандлёвага жыцця. Пад шматлікімі купецкімі дамамі меліся шырокія скляпы, якія часта складаюцца з некалькіх роўняў. Гэтыя падземныя памяшканні выкарыстоўваліся не толькі для захоўвання тавараў, але і як сховішча падчас вайсковых дзеянняў.
Таямніцы вуліцы Інтэрнацыянальнай да гэтага часу цалкам не раскрытыя. Падземныя хады, старадаўнія дамы, гісторыі знакамітых людзей – усё гэта толькі малая частка таго, што хавае ў сабе гэтая вуліца. Інтэрнацыянальная – гэта не проста вуліца, а сапраўдны летапіс горада. Яна працягвае пісаць сваю гісторыю, захоўваючы памяць пра мінулае і адкрывацца насустрач будучыні. Хочацца спадзявацца, што важныя гістарычныя падзеі чакаюць яе і ў бліжэйшай будучыні, ды узбагацяць яе культурную і гістарычную спадчыну.
К. С., Беларускае Радыё Рацыя
